Kategorie: Prosa

Ja, Jan Alleman …

Sommer net – deur Ta’ Meraai

Ag jong ek wou al so lankal terugskryf, maar dit was ‘n paar maande van breke en breuke.

Die een demmitse ding na die ander het speek gebreek en die wiele bly stukkend.

Die moeilikheid het al hier einde 2018 se kant begin. Klein jakkaltjies … Probleem is teen die tyd wat ek begin besef het – toe staan die moeilikheid geil op die land. Dis tog vreemd hoe ons so blindloop tussen die probleme. Jy sien en weet en neem selfs so in die verbygaan notisie – en stel dan uit vir later, want dis mos nog nie ernstig nie.

Seker die dat ons in Afrikaans so baie spreekwoorde daarvoor het. Die laaste druppel wat die emmer laat oorloop. Of die strooihalm wat die kameel se rug knak.

In elk geval – hierdie jaar is op ‘n stewige drafstap oppad middel toe en die meeste van die vet jakkalse (hulle het nie klein gebly nie) is geslag en die velletjies brei mooi vir ‘n winterskaros.

Ek wou jou maar net laat weet dat alles weer glad loop en sien tog uit na jou volgende gesels.

Stuur groete vir die vrou en soen die kleinkenners – hulle is tog al wat nou nog ‘n sonopkoms die moeite werd maak.

Liefgroete

Ta’ Meraai

‘In Lewende Lywe’

Dialoog verhaal. Verskyn ook in Koos Magazine se Maart uitgawe.

In lewende lywe.
© Jaco Groenewald

“Stefaans, kom kyk hier.”
“Wat nou weer Japie? Ek sien deur jou!”
“Nuwe ou, hy praat met Kerneels.”
“Oh, salig onbewus.”
“Presies! Gaan ons bietjie pret hê?”
“Soek julle twee weer vermaak?”
“Dis die bier Gawie, dit gaan regdeur my!”
“En julle grappies bly dieselfde. Hoekom beweeg julle nie aan nie?”
“Hoor wie praat! Jy sit al hier van 1978 af Gawie.”
“Ja, maar ek weet wat op my wag!”
“Hoe nou? Jy kan mos nie dit weet nie.”
“Glo my ek weet Japie! As ek gelukkig is, gaan die knakstert my kry.”
“Nee wag-wag! Hoop jy om hel toe te gaan?”
“Ja Stefaans! Is dit so moeilik om te glo?”
“Ja wel…. Eerste spook wat hel, bo saligheid verkies…”
“Gmmmmpffff. Saligheid. My vroutjie wag daar. Ek kies eerder Lucifer.”
“So erg?”
“Gawie, ek het eenmaal saam my bierman die wingerdwa gery, en effens laat tuis gekom. Toe steek sy my met ñ spitvurk!”
“Ek is seker sy sou jou al vergewe het.”
“Met rotgif? Ek was by haar begrafnis, saam met Betty Green. Die Ingelse meisie op die dorp.”
“Sjoe Gawie!”
“Die volgende dag toe rol ek die tjor. Sê jy vir my…. Sou jy ingegaan het?”

“Kyk hoe sit die kroeglopers en maak of hulle drink!”
“Jis Kerneels. Sien jy het ñ nuwe slagoffer. Waar is hy nou?”
“Hou jou in Japie. Die man is op na sy kamer toe. Hy dink hy pak uit.”

“Kyk die sot! Kom sit sommer op my skoot!”
“Hahaha. Ai ou Gawie. Hy kan jou mos nie sien nie. Hy is net ñ venter, vertrek weer môre.”
“Ek gee nie om nie Kerneels! Maniere kos niks. Wat is sy kamer nommer? Vanaand tjop hy af!”
“Ai ou Gawie!”
“Terwyl julle so op my pik. Wat is julle ekskuus?”
“Ek geniet nog die dwaalwandel.”
“Regtig Stefaans?”
“Ek is nou eers ñ week ñ paaiboelie!”
“Japie?”
“Ek wag dat my vrou gaan. As sy trou voor dit, gaan ek daar loop spook. Waar is Kerneels?”
“Hy maak maar so.”
“Gawie, jy is al lank hier, weet jy wat Kerneels se storie is? Hy is so vaag oor die saak.”
“Dis ñ baie lang en baie hartseer verhaal.”
“Tyd het ons beslis niks van nie!”
“Slimjan word toe dooie-jan! Dit gaan oor Sally, sy verloofde. Sy het weggeraak, op die vooraand van hulle troue, soos mis voor die son. Niemand het ooit weer ñ woord van haar gehoor nie. Hy kan dit nie oor sy hart kry, om hier weg te gaan nie! Hulle sou albei daardie jaar vyftig geword het.”
“Is hy bang sy kom terug?”
“Einste Stefaans.”
“Dis nie so lang verhaal nie.”
“Daar was twee ander meisies ook, weke voor sy Sally vedwyn het. Die vermoede was ñ reeksmoordenaar, maar hy is steeks om dit te glo.”
“Hoe lank drentel hy nou al?”
“Beste part van vyf jaar Japie.”
“Jis ou Gawie, jy weet hoe baie het ek hier gesuip! As ek geweet het julle klomp dwaalgeeste bly hier, het julle my nooit gesien nie.”
“Ek weet Stefaans. Jy het nooit op my skoot kom sit nie, daarom was ek jou genadig.”
“Bly hy net in die hotel?”
“Nee Japie, hy dwaal bietjie rond. Nooit verder as die grense van die dorp nie. Jy sal nog die manne hoor praat, veral op volmaan.”
“Wat gebeur dan?”
“Die vertelsel lui, dat sy huil-roep op sulke nagte, wyd gehoor kan word. Baie sweer hulle hoor sy rouklaag dan vir ure!”
“Wie sweer wat?”
“Bliksem Kerneels! Vir wat laat jy my so skrik?”
“Jis ou Gawie, mens sal sweer jy het ñ spook gesien!”
“Grapgat!”

“Kyk! Die nuwe ou…”

“Middag oomies. Wat maak ñ man hier, om sy keel nat te kry?”
“Ek sou myself eers voorstel. Jy is nou op die platteland mannetjie. Ek is Stephaans, die is Japie en die gromgat is Gawie. Jy ken vir Kerneels.”
“Ag jammer oom. Ek is Tommy, van Pretoria.”
“Snaakse van.”
“Sharrup Gawie. Jy maak die man se nerve lam.”
“Dis oraait oom. Ek voel bietjie snaaks.”
“Dwaallig?”
“Moet jou nie steur aan Gawie nie. Hy is net boos oor sy vrou hom gesteek het.”
“Oom Japie, waar ek vandaan kom, is dit nie ñ slegte ding nie.”
“Met ñ spitvurk?”
“Oh nee. Jammer oom. Waar is oom Kerneels?”
“Hy is maar ñ skim jong. Wat maak jy in die wêreld seun?”
“Ek is nie nou so seker nie oom Japie. Ek dink ek moet bietjie sit.”
“Van die dood in die lewe gekom het, is ons nie eers meer ons lewe seker nie.”
“Vervlaks Gawie. Moet jy altyd ñ jandooi wees?”
“Wel ek is nie ñ jan-lewe nie!”
“Haal diep asem en raak rustig, dan dink jy mooi. Wat maak jy hier Tommy. Ons gaan jou help”
“Van die wal af.”
“Is jy alleen hier?”
“Nee oom, my vroutjie rus.”
“In vrede?”
“Skuus oom Gawie?”
“Hy spoeg net spookasem Tommy.”
“Ek onthou nou. Ons is besig om te verhuis.”
“Onthou net, die spook trek saam!”
“Stefaans! Nie jy ook nie!”
“Oh bliksem! Ek dink ek moet gaan slaap.”
“Ek is bevrees Tommy, daardie luuksheid is vir eers verby.”
“Oom Gawie?”
“Genoeg! Julle twee is sotte! Stap saam my.”
“Waar gaan ons?”
“Kom net! Kyk in die spieël en vertel my wat sien jy!”
“N-n-n-n….”
“Niks! Dis die woord wat jou ontduik. Jy is dood seun. Lepel in die dak, emmer geskop, bokveld toe. Nes jy wil. Help nie ons draai doekies om nie.”
“Ek dink ek gaan flou raak.”
“Nog ñ luuksheid wat verby is.”
“Ons was in ñ ongeluk! Bloed! Brand! Baie bloed!”
“Dit kom nou terug na jou. Dis ñ goeie ding, denial is nie net ñ rivier in die vleispotte nie!”
“My vrou?”
“Jy het alleen hier aangekom. As sy dood is, het sy reeds aanbeweeg of jou net gelos.”
“My bokkie! Ek moet haar kry!”
“Nou wag nou….”

“Sien jy Stefaans? Dis hoe jy ñ paar weke terug gelyk het!”
“Waarheen hol die mannetjie Japie?”
“Vader weet alleen. Miskien sien ons hom nooit weer nie!”

“Jinne Gawie! Daar is mooier maniere om die soort ding te doen.”
“Kerneels, luister mooi na my, ek sit al dertig jaar met die soort gemors! Kry dit oor en verby, anders kom die aasvoëls net om die spot te dryf.”
“Japie en Stefaans is skadeloos, hulle soek ook maar net vermaak.”
“As ek nog een maal moet hoor: ‘die bier gaan regdeur my’ of ‘jy sien regdeur my’, gaan ek ñ spookberoerte kry!”
“Bedaar Gawie!”
“Ek sien hulle soort al jare kom en gaan. Die grappies was nie die eerste mijoen keer snaaks nie, gaan ook nie die volgende miljoen wees nie.”
“Dis net so bietjie oppervlakkig en deursigtig van jou!”
“Ag jou moer Kerneels!”
“Jammer, jammer Gawie. Jou pa was nie dalk ñ glasmaker nie?”

“Haha. Kerneels jy moenie die ou fantoom so verwilder nie.”
“Eie medisyne Stefaans. My soekende siel het ook rus nodig.”
“Wat bedoel jy?”
“As ek hom kwaad maak, sien ek hom soms vir dae nie. Ander kere koel hy gou af en is ñ paar ure later terug.”
“Waar dink jy is Tommy heen?”
“Hopelik gaan hy vrede vind Japie.”
“Die plek het skielik leeg geraak! Ek dink ek gaan ook maar bietjie dwaal. Sien julle manne en los bier vir my!”
“Mooi sweef Stefaans!”
“Gaan ‘skate’ op die ys Japie!”

“Kerneels, is die verhaal van Gawie waar?”
“Ek het geen idee wat om te glo nie, selfs na vyf jaar. Hy vertel vir elke nuwe klomp, ñ nuwe verhaal. Die kern bly gewoonlik dieselfde, maar ek vermoed hy is ook net verveeld. Hy wil nie meer nie. Dis die ander rede hoekom ek sy moermeter soms opjaag, miskien raak hy so moeg en gaan net oor!”
“Dertig jaar is ñ leeftyd.”
“Dooie-tyd in die geval.”
“My hart gaan uit na hom toe, dit kan nie maklik wees nie.”
“Jou hart gaan uit na niemand toe nie, maar ek hoor jou Japie.”
“Kerneels, is dit waar oor Sally?”
“Ek het geweet Gawie gaan julle vertel! Die swaap het ñ eet gesweer! Ja dis waar, sy kon met geeste praat.”
“Dis nie wat ek bedoel het nie, maar nou weet ek dit ook!”
“Ons almal het al so iemand raakgeloop, mens kan hulle ñ myl sien aankom.”

“Oom Stefaans! Stefaans wag vir my!”
“My vader Tommy, wat dool jy so rond?”
“Ek was op pad terug na die hotel, na ek my drie-wiel gespin het, toe ek oom sien uitstap. Ek het nog nie die moed om die manne te sien nie en het leiding nodig. Ek het al met baie dinge in my lewe gespook, maar met nog niks in my dood nie. Wat nou?”
“Vra jy my raad?”
“Ja oom!”
“Jy beter seker wees van jou saak seun!”
“Ek is oom.”
“Die dag as jy die tydelike met die ewige verwissel, moet jy jouself eers een vraag vra. Hoe seker is ek, dat as ek daardie tonnel ingaan, ek op die goeie plek gaan eindig. Antwoord dit vir my, voor ons verder praat.”
“Sjoe, nee ek is glad nie oortuig oor dit nie.”
“Hoekom nie?”
“Ek bid nie, lees nie Bybel nie, gaan nie kerk toe nie en vloek vreeslik. Dan het ek nog ñ klomp tatoeëermerke ook. Waar gaan ons?”
“Ons flaneer net! Die volgende vraag aan jouself, aangesien jy baie tyd op hande gaan hê: Wil jy soos Gawie word en net rondsit of wil jy die spookwees geniet?”
“Wat behels geniet?”
“Ronddool, mense bang maak, met ñ doel voor oë dinge doen! Ons kan ñ goeie span maak!”
“Klink soos Pinky and the Brain!”
“Solank jy nie daardie ‘naarf’ geluide maak nie!”
“Oom Stefaans, dit klink perfek!”
“As jy op die pad is, is daar geen omdraai nie!”
“Ek was nog nooit in my lewe, of my dood, so seker van iets nie.”
“Volg my!”

“Tommy, Sally, Sally Tommy! Jy sal nog hoor van haar, maar hier is wat jy moet weet. Sy kan met ons praat. Moenie dat sy jou manipuleer nie. Jou eerste taak is, om ñ plan te maak om vir haar kos te bring. Sy het nie meer lank oor nie en sodra sy hier uitkom, lewendig of anders, gaan sy vir Kerneels soek. Dit het ons nie nodig nie. Verstaan?”

Ek Onthou


Om te onthou is om dinge wat vergeet geraak het weer te laat lewe- is dit van enige nut?

Die onthou wat uit die dieptes van die emosionele wegbêre plekke kom het gewoonlik ‘n stimulus nodig om wakker te word uit die slaap- die drome word weer werklikheid voor die geestes oog en oortref gou die werklikheid want dis omhul deur ‘n waas van heerlikheid.

Die waas verdof dit in die verlede tot ‘n vaagheid wat selfs met ietwat van ‘n goue raam ook deelmaak van die onthou. Wat sal die onthou wees as jy nog steeds in die werklikheid sit?- daarom is die onthou veral lekker vir diegene wat nie meer daar is nie: jy sit weg van dit wat jy wil onthou -veral as dit met konkrete werklike aardse goed te doen het: onthou van ‘n afstand maak die beeld tog mooier. 

Jy voel die warmte dorheid van die Oostewind teen die Weskus met minder felheid- die Suidewind stof raak jou nie, en net die sleepmis van die Weskus sit op jou vel, tong en in jou oë. Dis dan wat die gevoel van emosionele onthou inskiet en als mooi maak, selfs die dorheid en stof begin deel raak van die emosionele wentelbaan.

En jy onthou als-ook die pyn en goedheid en hartseer en blydskap en ..pik ‘n traan weg. 

En jy dink en wil terug na was, maar wil ook nie.  

(uittreksel uit die inleiding tot my boeke -Ek Onthou, boeke 1 tot 3- wat tans by Malherbe-Uitgewers beskikbaar is: dis die volg van my voetspore vanuit die stofstrate van Alexanderbaai tot in die operasiekamers van Rusland, Ukraine, Verenigde Koninkryk, Nederland, België en Turkye. Die onthou van jou komvandaan is egter die grootste onthou, want dis waar jou wortels is)

Ek’s so moeg

0 $

Vroeg oggend staan hy op
Sy treë weer swaar en stadig
Skiffel, skiffel skuif sy voete vorentoe
langsaam, tree vir tree

Sy kop hang, asof dit te swaar is vir sy nek.
Die selfde nek wat eens op ‘n tyd net spiere was.
Nou, sag en vol lewenslyne. 
Lewenslyne van lief, leed, swaar kry en gelukkig wees.

Sy gesig is somber, sonder enige emosie.
Hy lyk ver weg. Sy eens glinsterende oe, 
nou sag; maar dof, amper leweloos

Sjhloep sjhloep beur hy vorentoe.
“Ek kan nie meer nie”, fluister hy
“Ek wil nie meer nie”, met ‘n amper nie hoorbare stem.

Stadig vorentoe. Tot by sy stoel. 
‘n Stoel wat al jare lank op die selfde plek staan.
Met ‘n sug sak hy op sy stoel neer.
“Hoe lank nog”, fluister hy

Dan kyk hy stadig op. 
Hy kry so ‘skelm glimlag’ op sy gesig terwyl hy vir my kyk.
Ëk lief jou ou dier” sê hy met ‘n sagte stem.
Vir ‘n oomblik is daar ‘n vonkel in sy oë,
maar dan’s dit weg. Die smile, die vonkel, die opkyk.

Hy haal swaar en stadig asem.
“Ïs jy ok?”vra ek
Met moeite lig hy weer sy kop. 
Hy kyk na my met swaar dowwe oë….
Eens op ‘n tyd die mooiste blou vonkelinde oe vol ondeundheid en liefde.

Om die oë, nou net sagte lag plooitjies vir onthou.
Sy gesig, vol sterk lewens lyne deur ons Vader gevorm en geplaas vir elke tree gestap.

Dan praat hy saggies dog ernstig
“Ëk kan nie meer nie” sê hy sê hy sag.
“Ek is moeg”. Hy haal diep asem:
“Ek is so moeg. Ek wil huis toe gaan”
Fluister hy. Sy kop sak weer stadig.

Ek vat sy hande styf tussen myne waar ek langs hom sit. Ek skyf nog nader en sit my arm om sy eens gespierde lyf en lê met my kop op sy skouer.
Ek haal stadig diep asem, en sê in ‘n sagte, rustige stem:-
“Hy sal kom, ou man. Hy sal kom. Op Sy tyd, sal hy jou kom haal”. 
Ek sluit my oë en dank my Vader vir nog ‘n dag.

Die likeur-sjokolade en die boerpampoen

0 $

Nou sal jy my vra, wat op aarde het die twee dinge in gemeen. Oor die algemeen niks, maar dit is wat die lewe en mense so interessant maak.

Net soos likeur-sjokolade en boerpampoen hemelsbreed van mekaar verskil, so verskil mense van mekaar, en is dit nie wat die lewe so oneindig interessant maak nie? Ek weet daar is diegene wat nie met my sal saam stem nie, wat graag sou wou hê almal moet tog net ‘soos hulle wees’. Maar o! wee, wat ‘n oneindige, eentonige, verwarrende gemors sou dit tog nie afgegee het nie.

Dink nou maar net – as jy twee vriende gehad het wat dieselfde was, sou dit jou sekerlik nie vreeslik gepla het nie, maar berge val op my en heuwels bedek my as jy 30 vriende het en nog dalk ‘n stuk of 20 kennisse en almal van hulle het dieselfde gepraat, die selfde besluitnemingspatroon gehad, dieselfde gelag, dieselfde belangstellings gehad, dieselfde voertuie gery, in dieselfde huise gebly en dan seker heel moontlik, as hul dan almal so dieselfde is, nog in dieselfde dorp of stad ook gebly!

Ek dink nie ek is ver verkeer as my menig is dat jy voor die einde van die eerste dag wat jy in al hierdie mense se teenwoordigheid moes deurbring tot rasserny gedryf sou wees en sterk selfmoord gedagtes sou koester om net van die onuithoudbare verveling af weg te kom nie.

Nou dit is hoekom ek van mening is dat dit is baie baie meer pret is om vriende te hê wat so anders van mekaar is soos likeur-sjokolade en boerpampoen.

Interessant op hul eiesoortige maniere. Want wees verseker dat daar geen ooreenstemming is nie.

Likeur-sjokolade, bruin van kleur, met daardie sagte, romerige, aromatiese room likeur binnekante. Jy kan nie anders as om jou oë te sluit as jy een in jou mond sit nie, weg gevoer in ekstase deur die sjokolade wat sag en warm op jou tong smelt, en dan die geur ontploffing as die likeur jou hele mond vul. Dit is ‘n onwillekeurige reaksie, soos wanneer daardie man, met die dimpels, blouste blou oë, atletiese liggaam en vol sensuele lippe, wat nou al vir jare in dieselfde gebou werk, jou een dag tromp-op loop en vurig soen. Jou brein skree, ‘klap hom, wie dink hy is hy’ maar genadetjie toggie, jou hart skree ‘mag dit nooit ophou nie’.

Boerpampoen daarinteen, ‘n harde wit, ronde ding. Niks vreeslik interessant daaraan so op sy eie nie. Dit raak al meer interessanter as jy dit begin oopsny, die sagte geel vleis laat jou dink aan die son. Maar eers as jy geleer het hoe om pampoen te bewerk, en te berei, kom pampoen sy ware geure navore. Dan eers kom die watertand soetpampoen met kaneel, die pampoenkoekies met karamelsous, die pampoensop wat ‘n warm wintersaand omtower na knus vergenoeglikheid, daardie pampoenbredie soos ouma dit gemaak het, met ‘n Namakwalandse vet skaapvleisie. Soos Oom Jan Spies gesê ‘ryk en lekker man, ryk en lekker’.

En ek sien jy frons nog steeds, hoe kom die sjokolade-likeur en boerpampoen nou by mense en hul individualiteit uit. Pak weg jou frons, en gee die hond wind.

Daar is ook likeur-sjokolade-mense en boerpampoen-mense. En erg ammusant het ek dit gevind om toeskouer te wees van ‘n kuier waar twee sulke interessante mense mekaar vir die eerste maal ontmoet het.

Met die eerste oogopslag kan jy jou maklik misgis deur te dink dat die likeur-sjokolade mense nou eintlik jou soort mens is, maar dit is net omdat jy nog nie die boerpampoen-mens leer ken en beleef het nie of die tyd geneem het om dit te doen nie.

Die likeur-sjokolade-mens, ooglopend sag en volrond. Fyn uitgevat, besorg oor die siening van diegene wat haar nog nie ken en weet van haar soet, aromatiese binnekant nie. Half broos soos die sjokolade, geliefd deur mense wat haar ken, en word gereeld misken as hoogmoedig of onbereikbaar.

Die boerpampoen-mens, hard en ongenaakbaar sou jy dink. Maar inteendeel, sonder fitterjasies, plat op die aarde, half ‘plain’ soos die engelse sou sê. Maar dit is nou net daar waar jy die pot geheel en al mis sit, en met jou sitvlak op die vloer beland. Sy is ‘n totalle verrassing vir die wat die moeite en tyd wil spandeer om haar te leer ken, om haar te beleef en in haar brein en hart in te kyk, haar sagte geel-oranje binnekant te vind. Haar kennis is soos die disse van die boerpamoen, veelsydig, smaaklik en aanloklik. Haar passies vir kuns en kultuur is soos die rypgeel binnekant van die boerpampoen – warm en behaaglik. 

Wat ‘n besonderse ontmoeting was dit nie – die dame kom optyd met haar geskenk van likeur-sjokolade by die ander dame aan. Sy was maar redelik snenuagtig, want hierdie vrou weet sy het aansien en is bekend. Maar wanneer sy deur die hek ry en die glimlaggende vrou sien staan, weet sy sommer net, hierdie is ‘n ander vrou as so vele wat sy al in haar lewe leer ken het.

Haar verwagting word nie teleurgestel nie, haar tuiste is interessant, kleurvol en kunssinnig net soos sy, maar daar is geen aansit of aanstel of gedoentes nie, net plat op die aarde met haar voete in stewels. 

Gou gou is daar gesels soos voëljies in ‘n versamelnes, oor kultuur, liefdes – oud en jonk, lewens verhale gedeel, musiek geluister, glasies geklink en die kersie op die koek – vleisgebraai.

Tyd om huis toe te gaan – en dit is waar die likeur-sjokolade vrou toe beloon word met ‘n boerpampoen, vasgepluk van die rank deur haar nuutgevonde vriendin.

Of jy nou ‘n likeur-sjokolade-mens of boerpampoen mens is – sorg net dat jy met een van die twee vriende is, dit is ‘n helse aanwins vir jou siel, dit kan ek jou verseker.

©Marsofine Krynauw
8 Januarie 2019

Die Berghaan Bid

0 $

Ek onthou so goed toe ek die berghaan afgeneem het en gedink het, die voël bid dan! Dit was half vier die middag, skroeiend warm. Die sweet het sulke straaltjies teen my rug afgeloop, maar ek wou nie die kamera neersit nie. Die kar se ruite was almal oop, en nie ‘n luggie het getrek nie. En al wat jy hoor, is die stilte, jy kon tot die versengende hitte se hortende asemhaling hoor.

Soos die berghaan, het ek die een oog in die lens gehou en met die ander ene na bo gekyk. Op soek na ‘n wolkie. ‘n Wolkie wat belofte kan bring…of hoop…

Maar daar was niks. Net die blou blou uitspansel, met ‘n groot geel kol agter my, wat alles verskroei het. Daar is geen genade nie. Jy moet dit uitsweet, jou versugtinge, jou hoop, jou onuitgesproke gebede, jou verlange na wie weet wat.

Die berghaan het sy kop laat sak, en begin bid. Ek het saam met hom gebid. Vir uitkoms, vir lafenis, vir vergifnis.

©Rae de Lange 5/01/2019
foto’s geneem deur myself

Lank lank gelede

Sy sit rustig in die dag se stilte, met net haar gedagtes: diep en stil. Die geraas en gewoel buite pla haar nie regtig nie.

In haar sagte blou oë kan jy haar hart sien glimlag. Haar gedagte het haar very weg geneem.

Skiedelik is dit of sy iets gewaar. Haar kop draai stadig skuins na links. Haar oë beweeg stadig; eers na links, dan weer opwaarts.
Met ‘n effense frons wat op haar voorkop verskyn, kan jy sien iets het haar gedagtes nou in ‘n ander rigting geneem. Iets moois, want sy begin te glimlag.

Wat kan dit wees? Waar het ek dit al geruik? Ek ken dit! Ek kan onthou! Die reuk kom vêr uit my verlede. Baie vêr. Wat het so geruik!?
Dan: skiedelik; verhelder haar gesig. Ek weet! Ek weet! dink sy. Nou onthou ek…… My ouma! Die Plaas! Wow, ek sal daai reuk nooit vergeet.

(c)Katrien

Spore 1

Vier pare spore, so het dit gevoel: of was dit vyf? Ja vyf pare spore met liefde in my hart getrap.

Ses pare spore. Soveel vreugde, soveel liefde. Die trane, die lag, die saamwees.

Toe; is daar net vier. Spore van liefde … maar hoekom soveel trane. Waar is die ander spore heen.

Dit voel soos gister. Dit is seer. Sal dit stop? Dan begin die spore verdof. Voel dit beter?

Net dan, nog spore. Dit trap mens, dit dra mens. Dit maak jou seer. Dit maak jou bly.

Spore vervang die donker met lig. Die lag spore, die trane spore, die opgewonde spore.

Dan, ja dan is daar nege pare spore. Soveel seeninge, of is dit? Soveel liefde, soveel omgee, soveel genade!,

Waar is al die spore heen? Hoekom voel ek so alleen? Hoekom voel die spore so min?

Waar is die spore wat my hart so na verlang? Soms voel ek dit! Ja, dan voel jy hoe die vreugde in jou hart bons! Die liefde, die omgee, die warmte.
Dan is dit weer weg.

Dan wonder jy oor daai een paar spore. Hoe sou dit wees? Die een paar spore: uit jou lewe geskeur! Trane wat niemand sien nie.

Nege pare spore wat trap. Party dae sag, party dae harder, en soms, dan wonder ek, hoekom voel ek dit nie? Vra ek te veel? Verstaan hulle nie?

Daar is ook die altyd spore. Elke dag, wat diep trap! Soveel liefde. Soveel trane. Soveel geduld, wat diep spore in my hart trap.

Met elke dag se harts vreugde wat mens so waardeer. Hierdie ou hart, wat net met spore funksioneer.

Spore 2

0 $

Spore, gister, vandag, more
Vier paar, vyf paar, klomp
Spore wat trap
Sag trap, seer trap, diep trap

Baie pare, dan weer min
Die spore wat in my hart begin
Spore kom by 
Spore raak weg
Spore wat sny
Spore soms so reg

Spore van liefde
Maak die hart lag
Spore uit jou lewe geruk
Laat jou seer hart met n snuk

Spore is nodig
Spore maak bly
Spore bring lig
In die hart van my

adiós y aureola

OUJAARSDAG 2018 …

Soos die uurglas se sand uitloop, loop die minute van 2018 uit … Met ‘n mengelmoes van gevoelens kyk ek terug op hierdie jaar. Die jaar het verbygesnel waar dit tog soms gevoel het of die dag nooit einde wil kry.

By tye ‘n “klipperige grondpad”-jaar en by tye “sweef op die wolke”-jaar. As mens gespaar word om aan die einde van nog ‘n jaar stil te word en terug te kyk op die jaar wat was, slaag jou binneste ‘n sug van verlugting …

Soveel om voor dankbaar te wees – soveel om oor opgewonde te wees, ja – met tye het dit gelyk of die donker wolke op jou lewenshorison geen silwer randjie het nie – maar as ek vandag terugkyk, besef ek: ek is deur die minder aangename tye.

Wanneer ek stil word en asem skep – besef ek weereens: God is en bly in beheer … niks gebeur sonder ‘n rede of sonder Sy wil, al lyk dit dikwels vir ons nie so nie.

As ek dan terugkyk en ek beskou my voetspore in die sand is dit met groot dankbaarheid dat ek vol verwagting vorentoe kyk en opgewonde die nuwe roete in jou geestesoog sien …

Nuwe jaar …

Nuwe begin …

Nuwe kanse …

Hiermee vaarwel aan 2018 en hallo aan 2019 …

Marlene Erasmus

31/12/2018

Gedenkdiens op veertig


Toe hy die deur agter hom toemaak, is haar oë droog. So droog dat sy haar haas na die medisynekassie. Daar staan die botteltjies in netjiese rytjies, gesorteer volgens elke mediese probleem wat oplossing soek. Sy kyk skewekop vir die dak en skiet die oogdruppels sekuur in elke vlesige traanhoekie. Knip – knip haar oë ‘n paar keer.

Maar realiteit bly realiteit, al knip jy jou oë hóé. Niks gaan verander nie, dis finaal verby. En nou is sy ook al veertig volgende week. Gerhard het iemand anders gekry, een wie se medisynekassie soos ‘n muisnes lyk, om mee te begin. Thea weet, want hulle het een aand daar gebraai en sy het kopseer gehad. Die gasvrou het haar na die badkamer verwys en gevra of sy sal regkom. Terwyl Thea in die kassie gekrap het, kon sy hoor hoe haar Gerhard vir een van Lee-Anne se lawwe grappe lag. En die pyn in albei haar slape het diep gedolk.

Thea het nog altyd geweet wanneer twee mense vir mekaar bedoel is. Dis of dieselfde helder lig in twee pare oë brand, asof die een die ander aangesteek het en hulle net wag om mekaar te vind in onblusbaarheid. Sy kon die liefde al van ver af sien kom, lank voor die betrokke paartjie in verdwasing moes toegee. In twee gevalle moes sy ‘n bietjie aansporing toepas op die steeks wederhelftes, wat haar op hul troues dankbaar geprys het vir haar pasmaakvaardighede.

Sy het nooit kon dink die vaardigheid sou terugkom om haar te byt nie. Sy kon nie die twee helder ligte, wat so stil en standhoudend in gelid brand, miskyk nie. Toe moes sy die knagende kommer besweer in die dowwe spikkels lig wat haar verlowingsdiamant teen die wintersonmuur gooi. Vir maande het sy Gerhard subtiel probeer oorreed om op ‘n troudatum te besluit, subtiel, want hy laat hom nie in ‘n blik druk nie; sy het geleer dat te veel druk hom laat onttrek. En die laaste ding wat sy wou wees, was ‘n jaloerse meisie.

Toe kom die troue waarna hulle vriendekring al heeljaar uitsien. Deon, die ewige oujongkêrel, trou op vier-en-veertig met Anja, nog heel onaangeraak deur ouderdom in haar middel twintigs, ‘n rietskraal lyfie in wit satyn en kant wat net liggies aan die heupies raak. Thea het oud gevoel, en jaloers. Anja het tyd aan haar kant gehad, tyd om haar huwelik te geniet voordat hulle rustig, met al die tyd in die wêreld, ‘n gesin kan begin. Die wete het Thea se keel verstop en sy kon niks afgesluk kry nie. En as sy na Gerhard gesoek het, was hy by die tafel waar Lee-Anne sit, diep in haar geselskap. Het hy Thea se oë op hom gevoel, het hy vinnig verskoning gemaak en weer by sy verloofde kom sit. Uiteindelik het Thea maar met Marinda se babatjie gespeel – die pragtigste ou dogtertjie – ‘n servet oor haar eie gesig gegooi en die dogtertjie met waar’s-hy-waar’s-hy-daar’s-hy vermaak.

Daardie aand, of eerder eenuur die volgende oggend, toe sy en Gerhard voor haar woonstel stop, wou sy antwoorde hê. Sy wou haar kleim afsteek, daardie aand nog.

“Gerhard, wanneer besluit ons op ‘n troudatum? Ons is al ‘n jaar lank verloof, weet jy,” het sy hom konfronteer.

Hy het eers nie geantwoord nie. Toe kook haar impulse oor.

“Wat gaan aan met jou en Lee-Anne?”

Hy het haar verbaas aangekyk. En toe het sy gewete sy wange verkleur.

“Kan ons môre hieroor praat? Dis laat, Thea.”

“Ek wil nou weet.”

“Thea, asseblief, gaan slaap. Môre lyk alles beter.”

Sy wou hom glo. Maar sy rooi wange het haar slaap gesteel, haar nag was vol nagmerries met verbaasde, rooi wange.

Hy het kom om verskoning vra dat hy haar afgeskeep het by die troue. Hulle het op ‘n troudatum besluit. Sy was verlig en het die stemmetjies van waarskuwing ignoreer. Sy het tydskrifte met trou-idees gekoop. Hulle het saam ‘n wynplaas besoek as ‘n moontlike trou-lokaal.

Dit was verlede week.

Vanaand het hy hier opgedaag met neergeslane oë. En sy het geweet.

“Thea, jy was reg.”

“Waaroor was ek reg?”

“Oor my en Lee-Anne. Daar is iets tussen ons. Ek… Ons… Ek dink nie ek en jy moet trou nie.”

“Maar… Ons is al so lank saam. Ons staan op trou!”

“Thea, dink mooi daaroor.”

“Gerhard, ek is… ek is… lief vir jou.” Sy het gesukkel om dit geloofwaardig te laat klink.

“Thea, ons moet omdraai voordat dit te laat is. Ek gaan nou eers. Ek sal môre my goed kom haal wat hier is.”

Gerhard was nooit die tipe wat ‘n groet wou uitrek nie.

Twee dae later loop sy met ‘n tweemandjietrollie in die supermark. Sy het nog steeds nie gehuil nie en sy is nog steeds volgende week veertig. Sy wonder of sy ‘n partytjie kan hou as sy nie regtig haar vriende kan nooi nie. Dit sal mos nou ‘n ongemaklike bedryf afgee, want almal is gemeenskaplike vriende van haar en Gerhard.

Hoe sy daar geland het, weet sy nie, want dis nie ‘n gangetjie wat sy normaalweg sou besoek nie. Sy staan skielik voor die rak met weggooidoeke en staar na ‘n babatjie: poeiersagte velletjie, pofknietjies en pofhandjies wat ‘n lyfie stut, blink ogies en ‘n tandelose lag. Sy staan lank so en skielik, asof vanuit ‘n tonnel, hoor sy hoe water plop-plop op plastiek drup. Dit neem ‘n tydjie voor haar oë fokus en sy besef dis haar eie trane wat in lang straaltjies afloop teen ‘n pak doeke, wat sy krampagtig teen haar lyf geklem het. In ‘n dwaal laat sy die pak doeke vry, vee haastig met haar mou oor die nattigheid en plaas die pak versigtig terug op die rak.

Toe is haar hande leeg. Haar bors voel verdroog van onbruik. Haar hele lyf voel léég. Die kans dat sy ooit ‘n poeiersagte lyfie sal vashou, iemand vir wie sy ‘n naam kan kies, iemand in wie sy haar vrouwees tot vervulling kan bring, het weggesyfer, oornag.

Verpletter stoot sy die trollie verder en wonder: As sy dan nie ‘n verjaardagpartytjie kan hou volgende week nie, sou sy ‘n gedenkdiens kon hou? En kan ‘n mens ‘n gedenkdiens hou as niemand gesterf het nie?

©Marieta McGrath

‘n Pandora boks vol terug blik

‘n Pandora boks vol terug blik

Aan al my gewaardeerde DNS vriende : Die afgelope paar maande was behoorlik ‘n skoppelmaai pret-rit….alles te danke aan daai “poesje” meisie wat, ons as wilde pampoen ranke – sommige al heup-hoogte gegroei, boerpampoene laat kweek het…!

Veeltal bydraes het soms ‘n traan laat biggel, baie keer weer ‘n komiese lekker-kry lag laat opklink. Sommige skrywes weer, het ‘n mens nederig en klein laat voel met die “grootsheid” daarvan.

Die luukse om deel te wees van ‘n uitgelese en veel berese platform…….waar veeltal woord-geeste jou werklikwaar gewys het hoe om nou eintlik op die Namib-woestyn se wye vlaktes…….kaalvoet en aards…… in die stof te wals…….op die maat van “Johan Strauss” se “Blue Danube”, was absoluut hemels en ‘n voorreg min beskore.

Aan diegene wat nie weet hoe om ‘n bokdrolletjie te blaas nie……vir jou los ek spesiaal ‘n ‘Kudu-drupsel” of beskuitjie vir daai voordag-koffie’tjie…..as jy dit met opregte boere-troos deurweek sal die Liewe Heer hopenlik ‘n Kalahari-roomlaag oor al jou bekommernisse trek……nes daai kaalklos woerlap klong, van Kathu se Kameelboom woud, dit so gereeld met reelmaat doen.

Hoe geseend kan ‘n mens wees om jou “Tas vol Namib” te pak en by die “Gwarri-gat se Queen te gaan kuier.? Daar waar jy ‘n sakkie pekanneute as verwelkomings geskenkie, by ‘n Groot-gees gasheer met ‘n grys stoppelbaard, sal kry. As jy mooi vra….sal hy na sy getroue groen motor stap en ‘n 2l bottel water uit sy “cooler boks” opdiep om jou dors te les…..solank jy net beleefd, met ‘n hoed-lug, daarvoor vra.!!

Dit alles terwyl iemand uit George/Knysna se omgewing bereid is om die “weg-gooi-hasie” in jou te pamperlang met ‘n pedi-en-manikuur. As jy dalk kaalvoet deur die lewe gaan …..wees verseker….by haar “haven” sal jou voetmassering altyd gratis en verniet wees.

Wie sal vir jou, soos klokslag elke keer…. vroeg oggend en soms ook laat aand ……groet met ‘n minne-brief…?

Voel jy ook, soos ek, spesiaal omdat ‘n aweregse ou-gees jou genooi het na sy kombuistafel vol geel sonneblomme bestrooi….waar julle twee dan behaaglik gaan aansit vir ‘n kaas-maal..?

Het Glen McGrath se mooi niggie jou ook menigmaal skoon geboul met ‘n wip-bal uit haar doktors pen…?

Hoop jy ook, soos ek, om eendag ongevraagd by ‘n “Anze- padstal” stil te hou en “siel-klontjies” …..in ‘n vaal kardoes toegedraai…..vir jou reis te koop.?

Sien jy ook uit na wanneer die Koster weer die kerk-klok gaan lui met ‘n diep-dink vraag..?

Verlang jy ook, nes ek, na die vlinder-besoekies van ‘n vuurvliegie-Mallet wat met haar voetspoortjies op jou DNS palet haar soet boodskappies flankeer?

Sal jy saam met my…..in ‘n ver af roostuin, ‘n sout-van-die- Okavango Grootgees se houtbeen siel met druppeltjies van jou mens-wees olie blink wil vryf….? Net vir die lekker van sommer-maar-omdat-jy-so-voel….want jy het besef hy is uniek en spesiaal??

As jy dalk nog nie jou komplimentere kaartjie raakgelees het nie…..moenie bekommerd wees nie….. ‘n Heili en Henriette juffrou, onder toesig van Trixie, is miskien dalk nog besig om op ‘n spesiale Grammy-toekenning……geduldig met woestyn-sand….korrel-vir-korrel…jou naam te graveer..!!

Wees asseblief saam met my vol afwagting….want iewers smelt ‘n inkennige virtioos vir ons ‘n skeppie nikkel van die Namib se sekelmaan…….en maak vir jou en my ‘n unieke DNS hangertjie om met trots aan die bors te dra.

Waardeer intussen solank jy wag, al die klein dingetjies in jou lewe….soms, sonder dat jy en ek dit besef, is dit juis hierdie soet oomblikke wat pryslose plesier en herinneringe vir ons oudag se herkou verskaf…. Soos wanneer skatlike engel-kindertjies hul slap armpies om jou nek slaan en jou met ‘n tuitbekkie en ‘n nat soen op jou wang verras ……

Ek hoop van harte jy leef sodanig dat, as jy eendag by die poorte aankom….. die Groot meester trots na jou aardse rapport sal kyk en se : “Welkom my kind….ek sien jy het jou klerkskap as leer meester in my Namib se DNS kollege gedoen….. Daar is ‘n hemelse klas vol ” haas-bekkies wat al lank op jou koms wag….!”

Geseende onderwyser groetnis….en maak ‘n mooi verskil……..

(Hoop bygaande foto [geleen op FB] laat ontwaak weer die kind in jou ?

Met die aanskoue daarvan, het my ou hart se “plaashek” sommer vanself wyd oop geswaai….!! Kalahari seenwense vir die kersdag…)

Leopoldt van Wyk 
25/12/2018 …02h00-05h20

Vir Pa’s en Seuns

0 $

Deur: Jan N. Alleman

Hierdie werk is opgedra aan my pa; vir hom wat vir my kosbaar is – waar ek ook eers pa moes word om werklik kind te kon wees


My trane lê hoogwater vanaand. My gedagtes woel soos springgety branders. Beelde van vervloë jeugdigheid spoel teen die strande van my herinneringe aan. Dit kasty my strande. Tog, soos net ’n springgety kan, breek dit ook die kosbaarhede oop. Skatte wat lank vergete onder die sand van tyd verberg was word opnuut ontbloot.

Die 380 kilometer van die kus terug na wat ons tans huis noem, lê uitgerek deur die woestyn en doring bome. Twee ure later word ek bewus dat ek die skoonheid van my hartland heel gemis het. Die klip-vlaktes van die Namib het geluidloos by my verby geswiep, so diep was ek in my gedagtes versonke. Ons draai die bosveld in. Die sonsondergang kom lê gehoorsaam hier aan ons linkerkant, byna gereed om die laaste wolkies met goud te verf voordat die koel grys die nag aankondig. 

Vir oulaas, net buite Omaruru, kyk ek uit oor die son-bestreelde Kameeldoring land kort voordat die son sy skemer werk begin. Die woorde wat hier, aand die einde van Sy dag, in my hart kom lê, speel nog skugter koedoe kalf met my: Dit dartel, staan, koggel en glip in die skemer weg. Dit wek die jagter in my en moeisaam spoor ek agterna…

Baie ken die eens sterk profiel wat nou uitgeteer die kanker veg. Van trots en waagmoed is daar geen sprake meer nie, maar nederig vra hy vir Ma om die kombersie oor sy bene te kom gooi. Sy moeder maar. Ek laat toe dat my gemoed gordyne voor die vensters van my siel kom span, terwyl sý weerloosheid mý meer weerloos laat. 

Die aand snel traag verby. Die muur-horlosie beduie dat die nag wag en dat ons totsiens moet sê. Die kinders groet en my seun soen Oupa op sy voorkop soos hy altyd doen. Soos hy altyd ook met my doen en in ’n onbewaakte oomblik gee ek my pa ’n druk… Pa… ek en Pa was nooit kontak mense nie. ’n Handdruk is korrek, mans soen net vrouens, mans wat mans druk is besig met verbondenhede: So het die reëls vas gestaan. 

Ek stap regop by die deur uit en kyk vol in die tere oë van my vrou, ’n traan strompel oor haar wang. “Hy’t jou nodig Johan,”fluister sy en toe ek om kyk toor Pa sy sakdoek weg. Sy oë is rooi en sy skouers ruk. Rebellie maak my hart sy huis en reëls, wat geen reëls moes wees, verdamp soos mis voor die son. Ek draai nogmaals om en gee hom weer ’n druk en vir ’n wyle hou ek hom vas. My hart hervorm onder die voorbeeld van my seun.

Die woorde wat hier, aand die einde van sy dag, in my hart kom lê, speel nog skugter koedoe kalf met my: Dit dartel, staan, koggel en glip in die skemer weg. Dit wek die jagter in my en vasberade spoor ek agterna. Ek keer dit teen die grensdraad van my gedagtes vas. 

Ek moes ook eers vader word voordat ek waarlik kind kon wees…

Ek en Krismis

Deur: Jan N. Alleman

Op mooi Engels sê ons baie gemaklik, na ’n besonderse indringende verskil van opinies: “to each his own.” Ek struikel nog so effens met ’n mooi, suiwer Afrikaansevertaling. Nogal soos ek worstel met “rollercoaster” en “gut feeling.” Wipkarretjies en kropgevoel doen dit nie vir my nie.

Iets soos ek en krismis! Ons loop jare al saam. Ons het mekaar doer iewers in die sestigs leer ken, maar ek het hom later jare “ontvriend.” En elke jaar, soos klokslag dan loop klop hy hier aan my deur. En elke jaar, soos soveel jare in die verlede, dan staan en stry ek en krismis dat die spoeg spat.     

Maar hierdie jaar is anders. Hierdie jaar het ek die deurklokkie se batterye uitgehaal en om alles te kroon, ek ry weg! Weg na ’n ander oord toe. Daar waar daar nie ‘lektrisiteit is nie, of selfoon ontvangs, of enige draadlose internet, of enige iets in dier voege nie. ik heb een broertje doodaan alle krakelingen.

Verstaan tog, asseblief: Ek glo aan ’n skeppende Vader wat Sy Seun gestuur het vir die deurmekaar gedolwe, die Nederlanders sê dit tog so raak, rommelig gedolwe mensdom. Rommelig klink vir my besonders raak…

Daar is legio wat nie met my saam gesels nie, maar, dan is daar legio wat glad nie eers met my WIL gesels nie. Dit is ook goed, ek verstaan. Julle het, soos ek, ook binnegoedjies. Verstaan tog asseblief, ek dink ek het dit al gevra, ek hou nie van die ou met die rooi jas wat die kinders so belieg nie. Soos ’n vrind van ouds sou gesê het: “Ek laaik hom niks!”

Dis nou hier waar ons by daai vertaling kom en ek dink dis nogal gepas om te sê: “elkeen maak soos hy smaak.” Vir die wat verkies om Afrikaans uit ’n porseleinkoppie, pinkie in die lug, teugie vir teugie te proe: Elkeen na sy eie smaak …

Droom Jy Nog Alleman

0 $

Deur: Jan N. Alleman

 

Walt Disney het gesê dat as jy dit kan droom, kan jy dit doen.

Die warm windjie woel tussen die blare van die palmbome. Goue strande lok mense uit hulle huisies na waar vonkelende waters rond baljaar. Naby die pragtige wit sand, droom houthuisies met glas vloere, hulle voete ‘n meter diep in die vlak water. Net ‘n gedagtesprong verder, langs die rotse, steek ‘n klein hout kaaitjie sy vinger die see in. ‘n Soel somersaand op ‘n paradys eiland. … Ek staar, ek dink, en ek dink en ek staar. PARADYS EILAND.

Later die oggend wys ek, bedeesd opgewonde, steeds dromend en heel onnadenkend, die kleur brosjure aan my Vlam. Vroulief kyk, en kyk, en kyk, vlug met my Suid-Pool toe en druk my kop die ys water in: “Jan, kom terug aarde toe…,”

En Jan kom terug aarde toe.

Geveg gereed kom Jan terug aarde toe. “Ek droom. Dit kos mý niks en dit kos jou nog minder.” Vies dat mý droom op mý paradys eiland so wrede aborsie moes ondergaan, tog kalm en bedaard, ten volle in beheer, giet my Vlammetjie olietjies op die troebel stormwaters: “Ek weet, ou Strooi, en ek is vreeslik jammer om jou droom so te verpletter, maar…” Lees meer Droom Jy Nog Alleman

Die hart van ‘n vreemdeling

Soms, veral tydens ’n reis, sien jy iemand deur ’n motorruit, by die ingang van ’n supermark of op die roltrap en jy vergeet die gesig nooit weer nie. Iemand kyk skielik op net wanneer jy ’n boek terugsit op die rak in ’n biblioteek of boekwinkel en glimlag vir jou. Iewers in jou binneste herken jy iets van jouself in daardie persoon en jy glimlag terug. 

So is ons eendag by Fransmanshoek naby Mosselbaai. Dit is ’n beskermde gebied, rotsagtig en die branders slaan woes teen die rotse. Bolle skuim ry op die wind bokant die rotse uit. Die dag is stormagtig met wolke en son. En wind. Ons skuil teen die oerrug van ’n rots en kyk uit oor die skuimende see, die geweld van die branders en die tierende wind.

’n Vrou staan op een van die hoogste rotse en die wind pluk haar hare in blonde slierte uit die swart doekwat sy om haar kop het. Sy strooi iets in die wind. Die wind gryp dit gretig en dra dit ’n ent weg.  Dit verdwyn buite sig.

               “Voer sy die meeue?” vra my man.

               “Dan moet sy simpel wees, want die wind maak dat hier nie eens ’n gulsige meeu isnie,” weerlê ek sy stelling. “Kyk, sy is heel in swart. Sien jy die kissie. Ek sweer sy kom strooi ’n geliefde se as oor die see. Dalk was hulle lief om hierna toe te kom toe hy nog gelewe het,” borduur ek, ewig die skrywer, voort.

               Man lag. “Jy kan nogal reg wees!”

               Die vrou kom stap by ons verby. Haar gesig het swaarkrylyne, maar sy is aantreklik op ’n verweerde manier. Haar mond is baie rooi Sy huil nie. Sy stap net. Haar gang is soepel en haar treë het die beslistheid van iemand wat ’n onaangename taak afgehandel het.

               Dalk, dink ek toe sy in die luuksemotor  klim, begin haar lewe nou eers.

               Die volgende dag ry ons terug. Ons laat die see en sy slegte weer agter en my hart loop al digby die huis toe ons in Meiringspoort stop vir koffie en dies meer. ’n Vrou en haar vriendin is entjie van ons af ook besig met koffie en ’n padkosbroodjie. Die vriendin kan ek glad nie meer onthou nie, maar die vrou self, onthou ek in detail tot vandag. Sy was ’n groot vrou. Lank en goed gebou. Lieflike gesig enhouding en wonderlike lang, donker, krulhare wat in die geniepsige wind om haar kop dwarrel. Sy dra ’n geelgroen rok wat mooi afsteek teen haar donker vel. En toe lag sy. ’n Lag wat jou aanraak, jou ligter maak, jou laat glo in voëls envisse; in drake en drakedoders.

               So ’n vrou, dink ek is ’n koningin uit eie reg. Ons ry en ek bêre die vrou in my kop.

               Vanoggend toe ek die eerste geelgroen bloeisels van die soetdoring sien, dink ek weer aan die vrou in Meiringspoort. Ek wonder, nie vir die eerste keer nie, wat is háárstorie?

               Maar die hart van ’n vreemdeling bly ‘n geslote reistas vir die verbyganger, al het julle ook ’n oomblik in die wind gedeel.

(c) Brechje Visagie

Dagboek van ‘n Straatkat – Oor wegloop.

Moortjie

Waar loop die Moorkat vanaand?

Laas nag het hy nat en druipstert kom skuiling soek na sy kos vir meer as ‘n week onaangeraak buite staan en oud word het.

So met die nadersluip vertel hy my – geen vrae nie asseblief. Ek kry ‘n vinnige vryf en dan verdwyn hy die huis in om homself êrens op te krul en droog en ordelik te maak.

Vanmore is hy weer weg sonder n woord.

Nou sit ek op die trap en wag vir die straatkat om sy verskyning te maak. Die wereld is nat en koud… en hier is mos ‘n droë warm plekkie.

Màar daar is g’n teken van hom nie.

Les… Moenie jou hart vir ‘n straatkat gee as jy nie bereid is om die wegloop te aanvaar as deel van die pakket nie.

Les… Moenie verwagtinge omtrent ‘n straatkat hê nie. Lief hom as hy opdaag, seën hom as hy weglam.

Hoop jy het êrens ‘n warm droë kolletjie vanaand, Moortjie…

Sien jou met jou volgende besoek.

(C) Meraai

Die Taal van die Hart

0 $

Deur Jan N. Alleman

 


Geliefdes, dierbares, vriende, vriendinne, familie, kollegas, volgelinge, vervolgers en belangstellendes, elke horende en nie horende oor:

Ieder het al ietwat te sê gehad oor ’n sanger en sy politieke polemieke. Lief my. Loof my. Draai maar ’n dowe oor of ’n blinde oog of braai my, maar my stoelkussing brand rooi-warm stoofplaat onder my agterend.

Dit is hoogtyd dat ek ook tog ’n stuiwertjie in die beurs moet plaas. Let wel, plaas, nie gooi nie. Nee, gooi klink gewelddadig en dit is allermins my bedoeling. Ook nie werp nie, dit klink soos roekeloos wegslinger. Plaas, netjies en sagkens met innige gevoel van deernis en ‘n deur dronke empatie met hoe andersdenkendes van my volkie voel.

Dink ek aan die nuwe Phoenix van Afrikaans en sy welkome pogings om so ’n Louis Botha van ouds die Afrikaner volkie tot nuwe hoogtes aan te roer. Dié streef om hulle te verenig in mensies met ’n doel! Dan kan ek nie anders as om aan die ou tante op die klein dorpie iewers in die suiderland te dink nie. Die tante was welbekend vir haar geduld, wysheid en onvermoë om kwaad in enige mens te sien.

Welbekende storie hierdie, welbekend. Dit was juis die tante se roekelose onvermoë wat die plaaslike kerkraad en bekleër van die toga warm onder die boordjie gelaat het. Tog! Daar is waarheid: Elke mense moet een of ander tyd besef dat daar nie net goed in alles is nie. Gewapen met ’n strikvraag, nes ’n fariseër van ouds, neem dominee die plig op hom om die tante te besoek en te verlig. Dit is nou verlig soos in die Oosterse konteks – om die oë te laat oopgaan!

“Tante, u sien net altyd goed en praat net altyd goed van ander, maar daar moet tog iemand wees wat u as boos, of sleg, of minder goed beskou, dan nie?”

Die tante kyk van haar hekelwerk op en dominee raak effens op sy senuwees en las haastig aan: “Ek bedoel nou neem die ou listige duiwel, wat goed is daar in hom?”

Die tante sit haar hekelwerk op die tafel neer en staar stip in die man van die kleed se oë. Na ’n lang, baie ongemaklike stilte sê sy: “Dominee, jy moet erken, die duiwel het geen lui haar op sy kop nie…”

Nou laat dit baie duidelik en onomwonde hier op skrif staan: Vir geen oomblik vergelyk ek onse sangertjie met die duiwel nie! Nooit sal ek dit durf waag om so iets kwyt te raak nie! Wat my wel roer is hoe die herder en die raad so innig meegevoer was deur die vloed van hulle begeertes om iets te probeer bewys dat hulle die kruks van die saak gemis het! “Die pot mis gesit het,” sou my Oumatjie gesê het, en vir al die minder jonger garde wat weet van katels, koffers en kose sal die prentjie in my geestesoog baie mooi verstaan.

Ek betwyfel vir geen oomblik dat onse sangertjie belang daarin het om Afrikaans en die belange van die Afrikaner te bevorder nie, maar, soos die Ingelse sal sê, wat is die “spinoff” daarvan vir hom? Wag, wag! Moenie my sê nie. Gratis bemarking. Gratis massa bemarking en ’n ondersteuners aanwas van… wie weet en wie kan raai – en wie gee ‘n duit om.

Ons vir jou Suid-Afrika. Ons werp ons stuiwers, munt en noot, in beurse – beurse wat soos voerkraal beeste gedy. Solank iemand net tog asseblief die regte goeterse sê. Solank die voor-praters tog net klink asof hulle ons “song” sing. Solank my ras verkleurde hart net ’n strooihalm hoop kan vasgryp en glo dat God ons uitverkies het…

Sit ek hier voor my rekenaartjie en ek wonder hoeveel van Meester Adam Small se mense se stemme saam sal opklink oor hulle se taal – Afrikaans. Of ou Maria, ons Sotho huishoudster in die 70’s, wat sonder skroom niks ander as Afrikaans wou praat nie. Hoe voel sy? Hoe voel die kinders van die Kaapse vlaktes wat net in Afrikaans kan speel, maar wat swart onder die Afrika-son verbrand is! Ja, Afrikaans is GROOT! Dis groter as ’n kleur, ’n sanger, ’n politikus of enige groep mense.

Hier is my stuiwer, wat ek sagkens, liefdevol in die oorvol koffer wil plaas: Afrikaans is die taal van ’n hart, nie die taal van ’n velkleur nie.

 

Taxi is ‘n Emosie

Deur – Jan N. Alleman

 

(Vir regverdigheid moet ons toelaat dat alle manlike vorme ook die vroulike mag insluit)

 

Net ‘n taxi!

 

  • Dit is etenstyd en almal blits met die korste moontlike roete huis toe. Niemand hou van herkou-siekte nie: Wanneer jy by die huis sluk en by die werk kou. Almal is haastig.  Almal wil graag genoeg tyd hê om te kan kou, te sluk en te begin verteer voordat hulle van die bak na die vak moet terug haas. Net ‘n taxi kan langs jou by die rooi verkeerslig stop en op die laaste oomblikke, net voor die verkeerslig na groen verander, voor jou in draai. Net ‘n taxi kan dan, met ewige onskuld, by die volgende kruising voor jou stop om “kliënte te diens.” Die verkeerslig verander net drie keer…

 

  • Jy sit rustig in jou motor. Onverstoord besig met jou amateur-sielkunde. Dit is ‘n fyn kuns om mense so op die straat te beoordeel. Net ‘n taxi kan langs jou kom parkeer en die mees ondenkbare, onluisterbare, brein benewelende kakofonie op jou ore ontlaai. Net ‘n taxi kan dit teen die hoogste moontlike volume speel terwyl die bestuurder luidkeels na moontlike kliënte roep. Net ‘n taxi kan jou die volgende dag vermaan om jou strelende musiek sagter te stel sodat hy sy middagslapie kan geniet terwyl sy passasier geld by die outo-teller trek.

 

  • Net ‘n taxi kan van die vêrste regterkantse verkeersbaan links oor die verkeer draai. ‘n Taxi mag dit doen… net ’n druk of twee op die toeter en alles is reg, of weg!

 

  • Jy sit gerus, met die vrede van die heelal in jou hart, in die middel van die verkeer. Die Proteas het vir die eerste keer in ses en sestig jaar weer ‘n wedstryd gewen en, al het die Springbokke verloor, is die lewe goed, fantasties. Eensklaps ruk A707 voor jou totstilstand en drie deure vlieg gelyktydig oop. Jou eie YouTube-kapping flits voor jou oë. A707 het net gou in die middelste verkeersbaan gestop om passasiers op en af te laai. Hy skroom nie vir ‘n oomblik om jou baie duidelik, en met geen onseker handgebare, te laat verstaan dat jy die keuse het om of links of regs by hom verby te gaan nie. Net ‘n Taxi kan daardie emosie van woede en blydskap gelyktydig in jou laat op wel. Soet en bitter water in dieselfde put.

 

  • Net ‘n taxi kan teen die verkeer in ’n een rigting straatop ry omdat hy sestig sekondes van besigheid sal verloor as hy om die blok moes ry.

 

  • Net ‘n taxi kan in die druk verkeer dubbel parkeer om die stof van sy motor af te vee. Net ‘n taxi kan twee minute later al sy frustrasie op jou ontlaai omdat jy dit durf waag om iemand anders ’n kans te gee om uit ’n parkeerplek te trek sodat jy daar kan parkeer.

 

  • ‘n Volkswagen kombi word geregistreer om sewe persoon te vervoer, maar jan en alleman weet, en ons was almal daar, dat jy heelwat meer mensies kan in bondel. Net ‘n taxi kan meer mense in ’n Volkswagen Polo laai.

 

Net ‘n taxi kan jou briesend histeries laat lag. ‘n Taxi is die verpersoonliking van gemengde gevoelens. Dis nie net ’n voertuig nie, dit is ’n emosie!

 

“Springbok rugby gee my so taxi gevoel.”