Prosa – Die Namib Skryf

Kortkuns Gr 10 -12 #2

Griffel Wenners

2de plek: Susanne du Toit van WAP, Windhoek

Genadelose genade

(Petteri Sianio)

Die vroeë briesie ritsel die vars groen blare wakker na die lang winterkoue. Kinderlaggies warrel op en meng met die sagte agtergrondmusiek komende uit die sitkamer van die ou klassieke huis. Vrolike stemme smelt in die geselligheid wat homself afspeel in die lowergroen tuin voor die huis. Die huis is wit afgeëts teen die golwende groen heuwels. Lanings vrugtebome vorm die roete huis toe. Helderkleurige blomme breek die wit mure en die reuk van jasmyn kan duidelik uitgeken word.

Die afbeelding van ‘n man en ‘n vrou skyn helder teen die wit muur waar hulle grasieus dans. Klein kinderhandjies klap vrolik saam. Langs die ou bloekomboom kreun tafels onder borde vol geurige kos en vul die area met harmonie en geluk.

En dan word die geselligheid gebreek deur die weergalming van die harde klanke van geweerskote. Verwarring en die reuk van kruit omskep hierdie geselligheid in ‘n warboel van bewegings. Perdepote klink helder op soos die hoefysters die plaveisel tref. Skril stemmetjies meng met die angs van onsekerheid. Bevele word uitgeskree en almal word soos vasgekeerde diere omsingel.

‘n Dreigende soektog word geloods en soldate in bruin uniforms geklee, marsjeer tussen hulle deur. Voetstappe weerklink op die houttrappe van die huis. ‘n Skaduwee skuif stil-stil agter die eeu-oue staanhorlosie in die hoek van die sitkamer. Stewels klink helder op en die asemhalings skeur die oomblik. Die formidabele skaduwee smelt ineen met die afbeelding van die staanhorlosie en tyd gaan staan stil. Sekondes tik af. Die reuk van sweet en angs vul die vertrek soos vyand en vriende mekaar aanvoel, maar fisies ontwyk. Kamerdeure word oop en toe gemaak en die soektog duur voort. Die lang geweefde gordyne hang swaar en geruisloos, terwyl die miershoop van bedrywighede die lug vul. Swaar voetstappe sleep tot voor die staanhorlosie en sekondes word minute en ewig word ‘n moontlikheid. Die staanhorlosie slaan hard en stadig begin die tyd weer tik-tik.

Bruin uniforms en swaar stewels beweeg uit en in gelid verlaat die bedreigings die huis en saam ook die angs wat soos ‘n donderslag gedreig het.

‘n Skaduwee verskyn van agter die staanhorlosie en die groot beeld van ‘n man kom staan weer sy plek vol voor sy vrou en kinders. Genade knak sy knieë en hy sak stadig neer tot op die plaveisel. Liefde en verligting slaan sy arms om die ewigheid van nou.

Kortkuns Gr 8 – 9 #2

Griffel Wenners

2de Plek Gr 8 – 9 – Engela Genis

WHS, Windhoek. (Sy het ook die derde plek verower, maar op grond van die kompetisiereëls, ontvang sy slegs haar beste prestasie.)

My kaalvoetdae op die plaas

Die skoolklok lui. Uiteindelik het die vakansie aangebreek! Ek gryp my boeke en prop dit in my tas. My maag borrel van die opwinding. Ek gaan saam met my neefs plaas toe!

Na drie ure se ry kom ons oplaas by die plaas aan. Ek en Pieter hardloop tot by die groot wit hek, klim oor en jaag resies tot in die Skaaprivier. Die water is heerlik koel nadat ek my warm gehardloop het. Ek asem die vars lug diep in.

Ek staan nog so en geniet die koeligheid toe iets my onverwags agter my kop tref. ’n Modderbal! Nou begin die oorlog. Ek en Pieter is saam in ’n span, ons twee teen Adriaan en Gerhard. Die “ Veldvinke” teen die “Bosbobbejane”. Soos blits raap ons ’n paar klippe bymekaar en bou ’n muur vir skuiling. Ek maak die modderballe en Pieter vuur hulle af. Na ’n ruk ruil ons om. ’n Modderbal tref my reg in die gesig dat ek net sterre sien! Gou-gou is ek weer regop en die Bosbobbejane moet maar net koes en keer. Ons oorlogstrategie het gewerk soos ’n bom, die Bosbobbejane gee oor en ons wen die titel van “Moddermeesters”. Wat ’n eer!

Ons hardloop deur die sproeiers om skoon te kom en vat die pad beeskraal toe. Elkeen soek ’n stok en ons begin die beeste rondjaag. Ek skrik my boeglam toe die een bees skielik omdraai en in my rigting storm. Sy hoewe dawer op die grond soos hy al hoe nader kom … Adriaan is gelukkig naby en met ’n paar wilde swaaie van sy stok jaag hy die bees weer in die teenoorgestelde rigting. In die verte kom Oom Jan aangestap, hy lyk nie baie ingenome met die saak nie … Nou staan ons in ’n ry en wag ons pak af.

Na ses van die bestes gaan speel ons maar eerder seerower. Ons klouter rond in ons boomskepe en swaai rond aan toue. Ons silwer swaarde blits gevaarlik in die son. Kaptein Grootbek Gerhardus se skatte word gesteel deur Seerower Een-oog Adriaan en nou raak die speletjie eers pret! Ons speel en lawaai tot die son water trek en die uile begin roep.

Na aandete spring ons almal deur die bad en trek ons snoesige nagklere aan. Tannie Marie lees vir ons “Jakkals en Wolf”. Geamuseerd luister ons met groot oë na al die goed wat Jakkals en Wolf aanvang. Hulle het wraggies alweer boer se skape gesteel!

Doodmoeg en dolgelukkig kruip ek diep onder my komberse in. My ooglede raak swaar en ek droom van al die avonture wat ons nog op die plaas gaan hê.

COUNTRY HEIMWEE

Liewe DNS’er, ek hoor in die verte ‘n radio speel country musiek en die onderstaande prentjie kom by my op. In my storm en drang jare het ek in Windhoek gewoon en sluit my skrywe af met ‘n tikseltjie onthou van daardie tyd. Hoop julle geniet die een.

WESTERN SALOON

Ek stap in by die swaaideure van die enigste kroeg en hotel op die klein dorpie waar ontwikkeling van die omgewing sy ontstaan gekry het.

Buite staan perde aan ‘n reëing vas en dit reën saggies terwyl iemand op ‘n klavier in die kroeg ‘n honkey tonk wysie tokkel. Sy voete trap ‘n riel op die plank vloer wat lyk of hy op warme kole loop. ‘n Ander een, wat duidelik meer as een druiwe korrel in verwerkte vorm gesluk het, probeer saam sing. Sy stem stry verbete om wysie te hou maar so af en toe spring daar ‘n jodel uit wat kompleet klink of iemand op ‘n kat se stert getrap het maar die glimlag op die sanger se gesig spreek van momentele geluk en lekkerte wat regmaak vir ‘n kopseer die volgende dag en gedagtes wat die vog van die druif uit sy lewe gaan verban. Twee voortande van die sanger is gebreek, moontlik weens ‘n geveg voorheen en die “s” se uitspraak klink eerder soos sjewe sjakke sjout want die glimlag op sy gesig laat nie toe dat sy onder en bo-lip lank genoeg sluit om woorde reg uit te spreek nie.

“Hand me down that wottel of sequila “ sing hy vir die meisie agter die toonbank en trap twee tree vorentoe, een sywaarts en twee terug en beland met ‘n sug op die sofa wat neffens die klavier staan en daar sit hy. Sy arms wil hom nie genoeg stut om op te staan nie en sy bene vou soos swembad noodles onder sy gewig wat dreig om hulle te gebruik. Die spore aan sy stewels klingel moedig om hom te laat weet hulle is nie weg nie.

Links van die swaai deure sit ‘n paar manne en kaart speel. Gesigte uitdrukkingloos. Oë nou getrek dat niemand tog enige emosie moet lees nie. Elke paar lippe klou verbete vas aan ‘n rokende sigaar in die een mondhoek wat nou en dan soos ‘n klein stoom treintjie ‘n wolkie uitstoot om te wys daar is nog lewe. Kaarte wissel hande en geld word met minagting neergegooi om die beeld van selfversekerdheid verder uit te dra. “Don’t count your money when the dealen’s done” klink op van die klavier se kant af en die spanning onder die spelers is duidelik sigbaar hoewel hulle voorgee om rustig en berekenend te wees. Poef, poef stoom die sigare een na die ander en die deler werk versigtig om die spelers betrokke te hou.

Die meubels in die kroeg is modern vir die tyd en duidelik sorgsaam met die hand gemaak. Teen die mure hang ou gewere en pistole wat uit die oorlog kom wat die westerlinge teen plaaslike volke van die tyd geveg het. En ‘n ou wawiel en “wanted” plakkate vir skelms wat gesoek word. Een geweer se loop het oopgebars en ‘n swaard wat iemand iets mee gekap het en vol happe is, hang verder weg. Die spieels teen die mure lyk of hulle al te veel gesigte en gebeure gesien het want daar is ‘n dofheid wat geen prentjie meer baie duidelik teruggee nie.

By die toonbank sit ‘n paar manne en drink. Elkeen het ‘n bottel met ‘n klein glasie wat gereeld volgemaak en agter in die keel gegooi word. Gesigte trek ‘n gril vir die smaak wat die tong tref want die goed smaak nie lekker nie, dit maak net lekker. Hulle is almal duidelik op hulle hoede want vir elke kraak van die swaai deure kyk almal versigtig en nuuskierig om om die nuwe aankomeling te takseer en te weet wie hy is.

Die kaggel vuur brand gesellig in die een hoek en ‘n paar dames met wye rokke en lae halse waarvan die prentjie soos ‘n nuwerwetse kitskos restaurant advertensie lyk ,kyk ook belangstellend na elke nuweling. Lippies en wangetjies is baie baie rooi en die oë geplak met genoeg blousel om ‘n hele hotel se lakens spierwit skoon te was. Wimpertjies wat met inlegsels verleng is knip stadig en versluier die blink oë wat dit laat lyk soos ‘n neon advertensie wat van boodskap verander en ‘n elektriese impuls by tye verloor om langer te neem om te ruil as wat nodig is.

Die ou op die sofa is baie ongelukkig met die sheriff wat op sy hand getrap het toe hy by die kroeg wou uitkruip. Hy dreig om die gereg van die dorp hof toe te vat oor die disrespek wat die sheriff hom betoon het. Hy is baie haastig om buite te kom want die eentand kelnerin wat hy nounet ontmoet het en nie eers haar naam ken nie, het gesê sy sal met hom trou en hierdie kans kan hy nie laat verbygaan nie. Die pianis kap nou die klavier met mening om sy klanke bo die geruis van die kroeg te laat geld terwyl ‘n country orkes gereed maak om te speel. Daar is kitare en viole en die onmisbare steel guitar wat in elke lied die geloei van die wind laat hoor om die ervaring van elke lied met passie tuis te bring. En ‘n banjo speler wat tussenin sy stem met mening uitbring om ook sy bydrae te beklemtoon. Die voorsanger nooi iemand om saam met hom te kom, skoene uit te skop, die ligte af te sit en ‘n aand van passie mee te maak. Elkeen van die orkes lede het cowboy hoede op wat laag oor die oë hang sodat die meisies daar nie kan sien wanneer hulle onderlangs beloer word nie. Net so swaai die hoek se dames die groot “M” advertensies met swier rond vir voornemende gebruikers om te waardeer.

Die drank vloei en die mense lag en gesels oor wie weet wat alles en die hotelier glimlag breed want die wolle rol en die sakke word vol. Die trappe wat na die bo-vertekke toe loop dra swaar verkeer weens die verdowing van sinne wat manne kry as die wingerdstok se wortels te diep in sy hart kom nesskop en die stof en sweet van die lang rit te perd sy klere soos gestyselde lappe om sy lyf laat sit. Stoppelbaarde kort net ‘n cut throat skeermes, ‘n skeer kwassie en warm water om verdere groei in te perk en die draer weer soos iets te laat lyk wat in die samelewing opgeneem kan word. Slierterige hare wat dae laas bietjie water gesien het moet gewas word en sokkies wat vanself regop staan en die vorm van die stewel waarin dit diens doen aangeneem het.

‘n Paar casa novas wat onder die bedekking van sweet, stof en nog sweet en nog stof soos uitgediende slang vangers gelyk het, kom die trappe af na die bad en skeer sessie, en laat die “M” advertensie draers weer met hoop vir die mensdom na nuwe besigheid uitreik. Tande wys en wimpers flikker opnuut om die nuwelinge te verwelkom want netnou praat die tequila weer ons taal.

Die perde staan buite sopnat gereën en wag geduldig vir hulle ruiters om strompelend uit ‘n plek te kom waar daar net geraas word en soms ‘n skoot of twee van ‘n six shooter gehoor kan word as iemand en iemand anders daar binne oor ‘n saak verskil. ‘n Geluid wat perde van die tyd goed ken. Hulle weet ook om versigtig te trap as ruiter in die saal is want uit die saal val gebeur maklik as die greep op die lewe effens verloor is. Maar hulle gaan nog lank wag want Goodnight Irene word dalk eers heelwat later gespeel. Hier maak die kroeg toe wanneer daar nie meer gelag word nie en elke stoel in die vertek beset word met ‘n zombie-agtige figuur wat voor hom uit staar soos iemand wat hout soek en die koppie wikkel onvas op die nek rond wat hom nie meer kan regop hou nie en die oë net so dof soos die spieëls teen die mure lyk. Elke oog kyk waar hy wil en om op iets te focus vat baie konsentrasie want die kop, nek en oë volg mekaar teësinnig in dieselfde rigting.

Hier stap ‘n groot man nou in. Die geluide in die kroeg versag merkbaar want by die toonbank sit ‘n aantreklike vrou . Het haar in ‘n spieel gesien en besluit om kennis te maak. Die groot man in die spieël stap reguit na haar toe. Hy het groot vereelte hande wat duidelik harde werk gewoond is en ek verbeel my vir ‘n oomblik dat ek oorlede is. Hy kom staan by haar en hy bewe soos ‘n riet. Ignoreer almal om hom en sê dat sy nou ‘n goeie tyd gekies het om hom te verlaat terwyl die oes op die veld ryp is en daar vier honger kindertjies in die huis is. Ek weet nie wat om te doen nie. Sit net versteend in my stoel en verloor die mistigheid wat ook my oë verdof het en sien die tragedie wat voor my afspeel. Ek het die wil om te sluk verloor en sien net die vlamme van die vuur in die kaggel teen my glas weerkaats. Die lewe staan stil en soos baie ander staar ek ook net voor my in ‘n tydgleuf waar die verlede soos ‘n rolprent ook in my gedagtes afspeel. Die stof op die toonbank praat ook met my.

Ek dink aan dae wat nutteloos verbygegaan het en iewers in die asdrom van die lewe lê en verrot. En ek wonder wat die nut van Sheila en haar tequila is en die ligte afsit met iemand wat skaars bekend, en die uittand kelnerin wat sommer met die top heavy kruiper wil trou op wie se hand die sheriff getrap het.

En toe word ek wakker en sien die grys mure om my en weet dat dit net ‘n droom was soos in die bekende liedjie beskryf is wat praat oor die sad old padre en die groen gras waarop Mary en ek so gereeld gespeel het. Hier gaan die lekkerte van die lewe by ‘n mens verby en voeg geen waarde toe nie. Nutteloos en tyd verkwistend. Soos die Prediker skryf; Dis net’n gejaag na wind.

Ek hou van Country musiek. Elke liedjie vertel ‘n storie. Soms tragies en soms plesierig en die instrumente wat dit vergesel onderskryf die gevoel van wat gebeur. As die viool en die steel guitar kerm om klem te lê op die gebeure, roer dit my hart se snare en stem ek saam met die sangeres wat gevra het om die lewe een dag op ‘n slag te kry en te doen wat gedoen moet word.

Nie baie lang jare terug nie, in Windhoek se Ausspannplatz was daar ‘n hotel genaamd Wesfälisher Hoff waar dit amper gegaan het soos hierbo. Kyk, as jy lus was vir een sluk bier en ses fights voor die tweede, moes jy daarheen gaan. Groot manne met groot hande en vroue met kekkel laggies was volop en polisie karre het soms vanself van die stasie af vertrek om hulle bestuurders hotel toe te vat om ‘n nuwe fight te gaan aanskou. Bloed, spoeg en………….

Maar net hier was daar nie reëlings vir perde nie maar parkeerplek vir Datsun SSS’e, en Capri Peranas en Shev SS’e wat nie sonder tollende wiele kon wegtrek en mekaar “dice” nie. Six shooters was nie gedra nie maar kort broeke met lang sokkies met ‘n staal kam en manne met lang kuiwe wat gereeld met ‘n swaai van die kop in plek geskud is. En Gunsten en Texan plain.

Good Night Irene good night Irene, I’ll see you in my dream!!! En selfs die perde weet dis huistoegaan tyd. Waar’s my kar?????

KORTKUNS GR. 6 – 7 #2

Griffel Wenners

TWEEDE PLEK: LUCA COFFEE, WINDHOEK GYMNASIUM

Daar is nie meer werk nie!!

Dis 24 Desember en Kersvader se spesiale Jingle Bells-alarm gaan klokslag 03:00 af … soos elke jaar vantevore. Hy gee een laaste snork deur sy dik, wit snor en besef dan dat dit mos die lekkerste dag van die jaar in die Noordpool is! Hy wikkel sy groot voete opgewonde, en sy pantoffels se klokkies klingel vrolik die laaste versie van Jingle Bells saam. Maar dan kom daar skielik ‘n Vreemde Vlieënde Voorwerp deur die lug gevlieg en voor hy kon keer, tref ‘n soetkoekie, so groot soos sy gewese boepens, hom. Nou’s hy nugter wakker en die nare waarheid tref hom selfs harder. “Ek is ge-retrench!” Ja, jou wraggies … liewe Kersvader en sy klein dwergbende is werkloos! Erger nog: die Paashaas, Tandemuis en Klaasvakie sit in presies dieselfde bootjie!

Kersvader gly traag uit die bed. Mens kan ook net só lank Netflix kyk. Hy gaan staan voor die spieël en bekyk sy uitgeteerde Kersvader-lyfie. “My liewe vrou, dis mos jóú skuld dat ek so wegsmelt. ‘n Kersfeeskoekie is mos nie ‘n koekie sonder regte meel nie?” kla Kersvader. “Miskien nie, maar vandag se mense glo mos glutenvry is die moderne weergawe van Weighless!” sê Paashaas. “Hoekom, dink julle, steek mense nie meer so graag paaseiers weg nie? Want gewone sjokolade is mos nie meer goed genoeg nie.” Kersvader en Paashaas kyk vir mekaar en skud maar net hulle koppe.

“En om nie eers van hulle slaapgeite te praat nie!” sê Klaasvakie terwyl hy die sandjies uit sy lui ogies vee. “My sandjies is mos nie meer goed genoeg vir daai Japsnoete nie. Deesdae moet die mense mos ‘n pilletjie drink om te kan slaap of joga doen om kamstig te kan rustig raak.”

“Wat ‘n klomp nonsens!” gil Tandemuis met sy fyn stemmetjie. “Kry jy ook so swaar?” vra Kersvader.

“Julle wil nie weet nie! My tandekasteel staan al vir meer as ‘n jaar en stof vergader, want daar’s net nie meer tande nie.”

“Hoekom nie?” val Paashaas hom in die rede.

“Het julle nog nooit van Vegan gehoor nie?”

“Wat op aarde is dit?” vra Kersvader. “Al wat ek weet, is dat melk uit is soos koekies in ŉ weeshuis, want dit kom mos van ‘n koei af.”

“En wat het dít met die prys van eiers te doen?” vra Klaasvakie.

“Goeie vraag, want eiers is ook uit!”

“Wat Tandemuis eintlik probeer sê, is dat Vegan ouens niks eet wat van ‘n dier af kom nie,” sê Kersmoeder. “Dié dat die volksvreemde kinders van vandag se tandjies so vrot is … van te min kalsium!” En daar tref die harde werklikheid vir Tandemuis: hy gaan nooit ryk word nie, want daar is eenvoudig te min gesonde tandjies!

So sit Kersvader, Kersmoeder, Klaasvakie, Paashaas en Tandemuis om die etenstafel en kom met ‘n groot skok agter: “Ons is ge-retrench!!”

G’n wonder hulle moes beurte maak om daardie een groot soetkoekie in ŉ koppie sójamelk te doop nie, want daar is nie meer werk nie en ook nie geld vir nog nie …

DIE SKRYFSPORE GRIFFEL VOORT!

Die 2019 Nasionale Waltons-Griffelkompetisie was weereens ’n groot sukses. Altesaam 12 skole oor Namibië het deelgeneem.
50 kortkuns- en 78 digkunsstukke is ontvang. Die beoordelaars ontvang die stukke anoniem.
Baie geluk aan elke deelnemer!
Die NASIONALE WALTONS-GRIFFEL SKRYFKOMPETISIE word sedert 2007 deur WAP (Windhoek Afrikaanse Privaatskool) geloods. Die doel van die kompetisie is om kreatiewe skrywers aan ‘n groter leserspubliek bloot te stel.

‘n Hoogtepunt vanjaar is dat Karli Rudolph (WBPHS) die wenner in Kortkuns sowel as Digkuns is.
Twee ander deelnemers, Jana van Zijl (Pro- Ed Akademie) en Engela Genis (WHS), het beide meer as een plek in ‘n kategorie losgeskryf: Van Zyl was eerste én tweede in die kategorie Digkuns Gr. 10 – 12. Genis het ‘n tweede en derde plek in die kategorie Kortkuns gr. 8/9 verdien. Volgens ‘n besluit van die ouers en deelnemers self tydens ‘n vergadering in 2009 het elkeen egter net haar beste toekenning ontvang sodat meer deelnemers in wenposisies betrek kan word.

Lees meer

Ja, Jan Alleman …

Sommer net – deur Ta’ Meraai

Ag jong ek wou al so lankal terugskryf, maar dit was ‘n paar maande van breke en breuke.

Die een demmitse ding na die ander het speek gebreek en die wiele bly stukkend.

Die moeilikheid het al hier einde 2018 se kant begin. Klein jakkaltjies … Probleem is teen die tyd wat ek begin besef het – toe staan die moeilikheid geil op die land. Dis tog vreemd hoe ons so blindloop tussen die probleme. Jy sien en weet en neem selfs so in die verbygaan notisie – en stel dan uit vir later, want dis mos nog nie ernstig nie.

Seker die dat ons in Afrikaans so baie spreekwoorde daarvoor het. Die laaste druppel wat die emmer laat oorloop. Of die strooihalm wat die kameel se rug knak.

In elk geval – hierdie jaar is op ‘n stewige drafstap oppad middel toe en die meeste van die vet jakkalse (hulle het nie klein gebly nie) is geslag en die velletjies brei mooi vir ‘n winterskaros.

Ek wou jou maar net laat weet dat alles weer glad loop en sien tog uit na jou volgende gesels.

Stuur groete vir die vrou en soen die kleinkenners – hulle is tog al wat nou nog ‘n sonopkoms die moeite werd maak.

Liefgroete

Ta’ Meraai

‘In Lewende Lywe’

Dialoog verhaal. Verskyn ook in Koos Magazine se Maart uitgawe.

In lewende lywe.
© Jaco Groenewald

“Stefaans, kom kyk hier.”
“Wat nou weer Japie? Ek sien deur jou!”
“Nuwe ou, hy praat met Kerneels.”
“Oh, salig onbewus.”
“Presies! Gaan ons bietjie pret hê?”
“Soek julle twee weer vermaak?”
“Dis die bier Gawie, dit gaan regdeur my!”
“En julle grappies bly dieselfde. Hoekom beweeg julle nie aan nie?”
“Hoor wie praat! Jy sit al hier van 1978 af Gawie.”
“Ja, maar ek weet wat op my wag!”
“Hoe nou? Jy kan mos nie dit weet nie.”
“Glo my ek weet Japie! As ek gelukkig is, gaan die knakstert my kry.”
“Nee wag-wag! Hoop jy om hel toe te gaan?”
“Ja Stefaans! Is dit so moeilik om te glo?”
“Ja wel…. Eerste spook wat hel, bo saligheid verkies…”
“Gmmmmpffff. Saligheid. My vroutjie wag daar. Ek kies eerder Lucifer.”
“So erg?”
“Gawie, ek het eenmaal saam my bierman die wingerdwa gery, en effens laat tuis gekom. Toe steek sy my met ñ spitvurk!”
“Ek is seker sy sou jou al vergewe het.”
“Met rotgif? Ek was by haar begrafnis, saam met Betty Green. Die Ingelse meisie op die dorp.”
“Sjoe Gawie!”
“Die volgende dag toe rol ek die tjor. Sê jy vir my…. Sou jy ingegaan het?”

“Kyk hoe sit die kroeglopers en maak of hulle drink!”
“Jis Kerneels. Sien jy het ñ nuwe slagoffer. Waar is hy nou?”
“Hou jou in Japie. Die man is op na sy kamer toe. Hy dink hy pak uit.”

“Kyk die sot! Kom sit sommer op my skoot!”
“Hahaha. Ai ou Gawie. Hy kan jou mos nie sien nie. Hy is net ñ venter, vertrek weer môre.”
“Ek gee nie om nie Kerneels! Maniere kos niks. Wat is sy kamer nommer? Vanaand tjop hy af!”
“Ai ou Gawie!”
“Terwyl julle so op my pik. Wat is julle ekskuus?”
“Ek geniet nog die dwaalwandel.”
“Regtig Stefaans?”
“Ek is nou eers ñ week ñ paaiboelie!”
“Japie?”
“Ek wag dat my vrou gaan. As sy trou voor dit, gaan ek daar loop spook. Waar is Kerneels?”
“Hy maak maar so.”
“Gawie, jy is al lank hier, weet jy wat Kerneels se storie is? Hy is so vaag oor die saak.”
“Dis ñ baie lang en baie hartseer verhaal.”
“Tyd het ons beslis niks van nie!”
“Slimjan word toe dooie-jan! Dit gaan oor Sally, sy verloofde. Sy het weggeraak, op die vooraand van hulle troue, soos mis voor die son. Niemand het ooit weer ñ woord van haar gehoor nie. Hy kan dit nie oor sy hart kry, om hier weg te gaan nie! Hulle sou albei daardie jaar vyftig geword het.”
“Is hy bang sy kom terug?”
“Einste Stefaans.”
“Dis nie so lang verhaal nie.”
“Daar was twee ander meisies ook, weke voor sy Sally vedwyn het. Die vermoede was ñ reeksmoordenaar, maar hy is steeks om dit te glo.”
“Hoe lank drentel hy nou al?”
“Beste part van vyf jaar Japie.”
“Jis ou Gawie, jy weet hoe baie het ek hier gesuip! As ek geweet het julle klomp dwaalgeeste bly hier, het julle my nooit gesien nie.”
“Ek weet Stefaans. Jy het nooit op my skoot kom sit nie, daarom was ek jou genadig.”
“Bly hy net in die hotel?”
“Nee Japie, hy dwaal bietjie rond. Nooit verder as die grense van die dorp nie. Jy sal nog die manne hoor praat, veral op volmaan.”
“Wat gebeur dan?”
“Die vertelsel lui, dat sy huil-roep op sulke nagte, wyd gehoor kan word. Baie sweer hulle hoor sy rouklaag dan vir ure!”
“Wie sweer wat?”
“Bliksem Kerneels! Vir wat laat jy my so skrik?”
“Jis ou Gawie, mens sal sweer jy het ñ spook gesien!”
“Grapgat!”

“Kyk! Die nuwe ou…”

“Middag oomies. Wat maak ñ man hier, om sy keel nat te kry?”
“Ek sou myself eers voorstel. Jy is nou op die platteland mannetjie. Ek is Stephaans, die is Japie en die gromgat is Gawie. Jy ken vir Kerneels.”
“Ag jammer oom. Ek is Tommy, van Pretoria.”
“Snaakse van.”
“Sharrup Gawie. Jy maak die man se nerve lam.”
“Dis oraait oom. Ek voel bietjie snaaks.”
“Dwaallig?”
“Moet jou nie steur aan Gawie nie. Hy is net boos oor sy vrou hom gesteek het.”
“Oom Japie, waar ek vandaan kom, is dit nie ñ slegte ding nie.”
“Met ñ spitvurk?”
“Oh nee. Jammer oom. Waar is oom Kerneels?”
“Hy is maar ñ skim jong. Wat maak jy in die wêreld seun?”
“Ek is nie nou so seker nie oom Japie. Ek dink ek moet bietjie sit.”
“Van die dood in die lewe gekom het, is ons nie eers meer ons lewe seker nie.”
“Vervlaks Gawie. Moet jy altyd ñ jandooi wees?”
“Wel ek is nie ñ jan-lewe nie!”
“Haal diep asem en raak rustig, dan dink jy mooi. Wat maak jy hier Tommy. Ons gaan jou help”
“Van die wal af.”
“Is jy alleen hier?”
“Nee oom, my vroutjie rus.”
“In vrede?”
“Skuus oom Gawie?”
“Hy spoeg net spookasem Tommy.”
“Ek onthou nou. Ons is besig om te verhuis.”
“Onthou net, die spook trek saam!”
“Stefaans! Nie jy ook nie!”
“Oh bliksem! Ek dink ek moet gaan slaap.”
“Ek is bevrees Tommy, daardie luuksheid is vir eers verby.”
“Oom Gawie?”
“Genoeg! Julle twee is sotte! Stap saam my.”
“Waar gaan ons?”
“Kom net! Kyk in die spieël en vertel my wat sien jy!”
“N-n-n-n….”
“Niks! Dis die woord wat jou ontduik. Jy is dood seun. Lepel in die dak, emmer geskop, bokveld toe. Nes jy wil. Help nie ons draai doekies om nie.”
“Ek dink ek gaan flou raak.”
“Nog ñ luuksheid wat verby is.”
“Ons was in ñ ongeluk! Bloed! Brand! Baie bloed!”
“Dit kom nou terug na jou. Dis ñ goeie ding, denial is nie net ñ rivier in die vleispotte nie!”
“My vrou?”
“Jy het alleen hier aangekom. As sy dood is, het sy reeds aanbeweeg of jou net gelos.”
“My bokkie! Ek moet haar kry!”
“Nou wag nou….”

“Sien jy Stefaans? Dis hoe jy ñ paar weke terug gelyk het!”
“Waarheen hol die mannetjie Japie?”
“Vader weet alleen. Miskien sien ons hom nooit weer nie!”

“Jinne Gawie! Daar is mooier maniere om die soort ding te doen.”
“Kerneels, luister mooi na my, ek sit al dertig jaar met die soort gemors! Kry dit oor en verby, anders kom die aasvoëls net om die spot te dryf.”
“Japie en Stefaans is skadeloos, hulle soek ook maar net vermaak.”
“As ek nog een maal moet hoor: ‘die bier gaan regdeur my’ of ‘jy sien regdeur my’, gaan ek ñ spookberoerte kry!”
“Bedaar Gawie!”
“Ek sien hulle soort al jare kom en gaan. Die grappies was nie die eerste mijoen keer snaaks nie, gaan ook nie die volgende miljoen wees nie.”
“Dis net so bietjie oppervlakkig en deursigtig van jou!”
“Ag jou moer Kerneels!”
“Jammer, jammer Gawie. Jou pa was nie dalk ñ glasmaker nie?”

“Haha. Kerneels jy moenie die ou fantoom so verwilder nie.”
“Eie medisyne Stefaans. My soekende siel het ook rus nodig.”
“Wat bedoel jy?”
“As ek hom kwaad maak, sien ek hom soms vir dae nie. Ander kere koel hy gou af en is ñ paar ure later terug.”
“Waar dink jy is Tommy heen?”
“Hopelik gaan hy vrede vind Japie.”
“Die plek het skielik leeg geraak! Ek dink ek gaan ook maar bietjie dwaal. Sien julle manne en los bier vir my!”
“Mooi sweef Stefaans!”
“Gaan ‘skate’ op die ys Japie!”

“Kerneels, is die verhaal van Gawie waar?”
“Ek het geen idee wat om te glo nie, selfs na vyf jaar. Hy vertel vir elke nuwe klomp, ñ nuwe verhaal. Die kern bly gewoonlik dieselfde, maar ek vermoed hy is ook net verveeld. Hy wil nie meer nie. Dis die ander rede hoekom ek sy moermeter soms opjaag, miskien raak hy so moeg en gaan net oor!”
“Dertig jaar is ñ leeftyd.”
“Dooie-tyd in die geval.”
“My hart gaan uit na hom toe, dit kan nie maklik wees nie.”
“Jou hart gaan uit na niemand toe nie, maar ek hoor jou Japie.”
“Kerneels, is dit waar oor Sally?”
“Ek het geweet Gawie gaan julle vertel! Die swaap het ñ eet gesweer! Ja dis waar, sy kon met geeste praat.”
“Dis nie wat ek bedoel het nie, maar nou weet ek dit ook!”
“Ons almal het al so iemand raakgeloop, mens kan hulle ñ myl sien aankom.”

“Oom Stefaans! Stefaans wag vir my!”
“My vader Tommy, wat dool jy so rond?”
“Ek was op pad terug na die hotel, na ek my drie-wiel gespin het, toe ek oom sien uitstap. Ek het nog nie die moed om die manne te sien nie en het leiding nodig. Ek het al met baie dinge in my lewe gespook, maar met nog niks in my dood nie. Wat nou?”
“Vra jy my raad?”
“Ja oom!”
“Jy beter seker wees van jou saak seun!”
“Ek is oom.”
“Die dag as jy die tydelike met die ewige verwissel, moet jy jouself eers een vraag vra. Hoe seker is ek, dat as ek daardie tonnel ingaan, ek op die goeie plek gaan eindig. Antwoord dit vir my, voor ons verder praat.”
“Sjoe, nee ek is glad nie oortuig oor dit nie.”
“Hoekom nie?”
“Ek bid nie, lees nie Bybel nie, gaan nie kerk toe nie en vloek vreeslik. Dan het ek nog ñ klomp tatoeëermerke ook. Waar gaan ons?”
“Ons flaneer net! Die volgende vraag aan jouself, aangesien jy baie tyd op hande gaan hê: Wil jy soos Gawie word en net rondsit of wil jy die spookwees geniet?”
“Wat behels geniet?”
“Ronddool, mense bang maak, met ñ doel voor oë dinge doen! Ons kan ñ goeie span maak!”
“Klink soos Pinky and the Brain!”
“Solank jy nie daardie ‘naarf’ geluide maak nie!”
“Oom Stefaans, dit klink perfek!”
“As jy op die pad is, is daar geen omdraai nie!”
“Ek was nog nooit in my lewe, of my dood, so seker van iets nie.”
“Volg my!”

“Tommy, Sally, Sally Tommy! Jy sal nog hoor van haar, maar hier is wat jy moet weet. Sy kan met ons praat. Moenie dat sy jou manipuleer nie. Jou eerste taak is, om ñ plan te maak om vir haar kos te bring. Sy het nie meer lank oor nie en sodra sy hier uitkom, lewendig of anders, gaan sy vir Kerneels soek. Dit het ons nie nodig nie. Verstaan?”

Ek Onthou

Om te onthou is om dinge wat vergeet geraak het weer te laat lewe- is dit van enige nut?

Die onthou wat uit die dieptes van die emosionele wegbêre plekke kom het gewoonlik ‘n stimulus nodig om wakker te word uit die slaap- die drome word weer werklikheid voor die geestes oog en oortref gou die werklikheid want dis omhul deur ‘n waas van heerlikheid.

Die waas verdof dit in die verlede tot ‘n vaagheid wat selfs met ietwat van ‘n goue raam ook deelmaak van die onthou. Wat sal die onthou wees as jy nog steeds in die werklikheid sit?- daarom is die onthou veral lekker vir diegene wat nie meer daar is nie: jy sit weg van dit wat jy wil onthou -veral as dit met konkrete werklike aardse goed te doen het: onthou van ‘n afstand maak die beeld tog mooier.

Jy voel die warmte dorheid van die Oostewind teen die Weskus met minder felheid- die Suidewind stof raak jou nie, en net die sleepmis van die Weskus sit op jou vel, tong en in jou oë. Dis dan wat die gevoel van emosionele onthou inskiet en als mooi maak, selfs die dorheid en stof begin deel raak van die emosionele wentelbaan.

En jy onthou als-ook die pyn en goedheid en hartseer en blydskap en ..pik ‘n traan weg.

En jy dink en wil terug na was, maar wil ook nie.

(uittreksel uit die inleiding tot my boeke -Ek Onthou, boeke 1 tot 3- wat tans by Malherbe-Uitgewers beskikbaar is: dis die volg van my voetspore vanuit die stofstrate van Alexanderbaai tot in die operasiekamers van Rusland, Ukraine, Verenigde Koninkryk, Nederland, België en Turkye. Die onthou van jou komvandaan is egter die grootste onthou, want dis waar jou wortels is)

Ek’s so moeg

0 $

Vroeg oggend staan hy op
Sy treë weer swaar en stadig
Skiffel, skiffel skuif sy voete vorentoe
langsaam, tree vir tree

Sy kop hang, asof dit te swaar is vir sy nek.
Die selfde nek wat eens op ‘n tyd net spiere was.
Nou, sag en vol lewenslyne.
Lewenslyne van lief, leed, swaar kry en gelukkig wees.

Sy gesig is somber, sonder enige emosie.
Hy lyk ver weg. Sy eens glinsterende oe,
nou sag; maar dof, amper leweloos

Sjhloep sjhloep beur hy vorentoe.
“Ek kan nie meer nie”, fluister hy
“Ek wil nie meer nie”, met ‘n amper nie hoorbare stem.

Stadig vorentoe. Tot by sy stoel.
‘n Stoel wat al jare lank op die selfde plek staan.
Met ‘n sug sak hy op sy stoel neer.
“Hoe lank nog”, fluister hy

Dan kyk hy stadig op.
Hy kry so ‘skelm glimlag’ op sy gesig terwyl hy vir my kyk.
Ëk lief jou ou dier” sê hy met ‘n sagte stem.
Vir ‘n oomblik is daar ‘n vonkel in sy oë,
maar dan’s dit weg. Die smile, die vonkel, die opkyk.

Hy haal swaar en stadig asem.
“Ïs jy ok?”vra ek
Met moeite lig hy weer sy kop.
Hy kyk na my met swaar dowwe oë….
Eens op ‘n tyd die mooiste blou vonkelinde oe vol ondeundheid en liefde.

Om die oë, nou net sagte lag plooitjies vir onthou.
Sy gesig, vol sterk lewens lyne deur ons Vader gevorm en geplaas vir elke tree gestap.

Dan praat hy saggies dog ernstig
“Ëk kan nie meer nie” sê hy sê hy sag.
“Ek is moeg”. Hy haal diep asem:
“Ek is so moeg. Ek wil huis toe gaan”
Fluister hy. Sy kop sak weer stadig.

Ek vat sy hande styf tussen myne waar ek langs hom sit. Ek skyf nog nader en sit my arm om sy eens gespierde lyf en lê met my kop op sy skouer.
Ek haal stadig diep asem, en sê in ‘n sagte, rustige stem:-
“Hy sal kom, ou man. Hy sal kom. Op Sy tyd, sal hy jou kom haal”.
Ek sluit my oë en dank my Vader vir nog ‘n dag.

Die likeur-sjokolade en die boerpampoen

0 $

Nou sal jy my vra, wat op aarde het die twee dinge in gemeen. Oor die algemeen niks, maar dit is wat die lewe en mense so interessant maak.

Net soos likeur-sjokolade en boerpampoen hemelsbreed van mekaar verskil, so verskil mense van mekaar, en is dit nie wat die lewe so oneindig interessant maak nie? Ek weet daar is diegene wat nie met my sal saam stem nie, wat graag sou wou hê almal moet tog net ‘soos hulle wees’. Maar o! wee, wat ‘n oneindige, eentonige, verwarrende gemors sou dit tog nie afgegee het nie.

Dink nou maar net – as jy twee vriende gehad het wat dieselfde was, sou dit jou sekerlik nie vreeslik gepla het nie, maar berge val op my en heuwels bedek my as jy 30 vriende het en nog dalk ‘n stuk of 20 kennisse en almal van hulle het dieselfde gepraat, die selfde besluitnemingspatroon gehad, dieselfde gelag, dieselfde belangstellings gehad, dieselfde voertuie gery, in dieselfde huise gebly en dan seker heel moontlik, as hul dan almal so dieselfde is, nog in dieselfde dorp of stad ook gebly!

Ek dink nie ek is ver verkeer as my menig is dat jy voor die einde van die eerste dag wat jy in al hierdie mense se teenwoordigheid moes deurbring tot rasserny gedryf sou wees en sterk selfmoord gedagtes sou koester om net van die onuithoudbare verveling af weg te kom nie.

Nou dit is hoekom ek van mening is dat dit is baie baie meer pret is om vriende te hê wat so anders van mekaar is soos likeur-sjokolade en boerpampoen.

Interessant op hul eiesoortige maniere. Want wees verseker dat daar geen ooreenstemming is nie.

Likeur-sjokolade, bruin van kleur, met daardie sagte, romerige, aromatiese room likeur binnekante. Jy kan nie anders as om jou oë te sluit as jy een in jou mond sit nie, weg gevoer in ekstase deur die sjokolade wat sag en warm op jou tong smelt, en dan die geur ontploffing as die likeur jou hele mond vul. Dit is ‘n onwillekeurige reaksie, soos wanneer daardie man, met die dimpels, blouste blou oë, atletiese liggaam en vol sensuele lippe, wat nou al vir jare in dieselfde gebou werk, jou een dag tromp-op loop en vurig soen. Jou brein skree, ‘klap hom, wie dink hy is hy’ maar genadetjie toggie, jou hart skree ‘mag dit nooit ophou nie’.

Boerpampoen daarinteen, ‘n harde wit, ronde ding. Niks vreeslik interessant daaraan so op sy eie nie. Dit raak al meer interessanter as jy dit begin oopsny, die sagte geel vleis laat jou dink aan die son. Maar eers as jy geleer het hoe om pampoen te bewerk, en te berei, kom pampoen sy ware geure navore. Dan eers kom die watertand soetpampoen met kaneel, die pampoenkoekies met karamelsous, die pampoensop wat ‘n warm wintersaand omtower na knus vergenoeglikheid, daardie pampoenbredie soos ouma dit gemaak het, met ‘n Namakwalandse vet skaapvleisie. Soos Oom Jan Spies gesê ‘ryk en lekker man, ryk en lekker’.

En ek sien jy frons nog steeds, hoe kom die sjokolade-likeur en boerpampoen nou by mense en hul individualiteit uit. Pak weg jou frons, en gee die hond wind.

Daar is ook likeur-sjokolade-mense en boerpampoen-mense. En erg ammusant het ek dit gevind om toeskouer te wees van ‘n kuier waar twee sulke interessante mense mekaar vir die eerste maal ontmoet het.

Met die eerste oogopslag kan jy jou maklik misgis deur te dink dat die likeur-sjokolade mense nou eintlik jou soort mens is, maar dit is net omdat jy nog nie die boerpampoen-mens leer ken en beleef het nie of die tyd geneem het om dit te doen nie.

Die likeur-sjokolade-mens, ooglopend sag en volrond. Fyn uitgevat, besorg oor die siening van diegene wat haar nog nie ken en weet van haar soet, aromatiese binnekant nie. Half broos soos die sjokolade, geliefd deur mense wat haar ken, en word gereeld misken as hoogmoedig of onbereikbaar.

Die boerpampoen-mens, hard en ongenaakbaar sou jy dink. Maar inteendeel, sonder fitterjasies, plat op die aarde, half ‘plain’ soos die engelse sou sê. Maar dit is nou net daar waar jy die pot geheel en al mis sit, en met jou sitvlak op die vloer beland. Sy is ‘n totalle verrassing vir die wat die moeite en tyd wil spandeer om haar te leer ken, om haar te beleef en in haar brein en hart in te kyk, haar sagte geel-oranje binnekant te vind. Haar kennis is soos die disse van die boerpamoen, veelsydig, smaaklik en aanloklik. Haar passies vir kuns en kultuur is soos die rypgeel binnekant van die boerpampoen – warm en behaaglik.

Wat ‘n besonderse ontmoeting was dit nie – die dame kom optyd met haar geskenk van likeur-sjokolade by die ander dame aan. Sy was maar redelik snenuagtig, want hierdie vrou weet sy het aansien en is bekend. Maar wanneer sy deur die hek ry en die glimlaggende vrou sien staan, weet sy sommer net, hierdie is ‘n ander vrou as so vele wat sy al in haar lewe leer ken het.

Haar verwagting word nie teleurgestel nie, haar tuiste is interessant, kleurvol en kunssinnig net soos sy, maar daar is geen aansit of aanstel of gedoentes nie, net plat op die aarde met haar voete in stewels.

Gou gou is daar gesels soos voëljies in ‘n versamelnes, oor kultuur, liefdes – oud en jonk, lewens verhale gedeel, musiek geluister, glasies geklink en die kersie op die koek – vleisgebraai.

Tyd om huis toe te gaan – en dit is waar die likeur-sjokolade vrou toe beloon word met ‘n boerpampoen, vasgepluk van die rank deur haar nuutgevonde vriendin.

Of jy nou ‘n likeur-sjokolade-mens of boerpampoen mens is – sorg net dat jy met een van die twee vriende is, dit is ‘n helse aanwins vir jou siel, dit kan ek jou verseker.

©Marsofine Krynauw
8 Januarie 2019

Die Berghaan Bid

0 $

Ek onthou so goed toe ek die berghaan afgeneem het en gedink het, die voël bid dan! Dit was half vier die middag, skroeiend warm. Die sweet het sulke straaltjies teen my rug afgeloop, maar ek wou nie die kamera neersit nie. Die kar se ruite was almal oop, en nie ‘n luggie het getrek nie. En al wat jy hoor, is die stilte, jy kon tot die versengende hitte se hortende asemhaling hoor.

Soos die berghaan, het ek die een oog in die lens gehou en met die ander ene na bo gekyk. Op soek na ‘n wolkie. ‘n Wolkie wat belofte kan bring…of hoop…

Maar daar was niks. Net die blou blou uitspansel, met ‘n groot geel kol agter my, wat alles verskroei het. Daar is geen genade nie. Jy moet dit uitsweet, jou versugtinge, jou hoop, jou onuitgesproke gebede, jou verlange na wie weet wat.

Die berghaan het sy kop laat sak, en begin bid. Ek het saam met hom gebid. Vir uitkoms, vir lafenis, vir vergifnis.

©Rae de Lange 5/01/2019
foto’s geneem deur myself

Lank lank gelede

Sy sit rustig in die dag se stilte, met net haar gedagtes: diep en stil. Die geraas en gewoel buite pla haar nie regtig nie.

In haar sagte blou oë kan jy haar hart sien glimlag. Haar gedagte het haar very weg geneem.

Skiedelik is dit of sy iets gewaar. Haar kop draai stadig skuins na links. Haar oë beweeg stadig; eers na links, dan weer opwaarts.
Met ‘n effense frons wat op haar voorkop verskyn, kan jy sien iets het haar gedagtes nou in ‘n ander rigting geneem. Iets moois, want sy begin te glimlag.

Wat kan dit wees? Waar het ek dit al geruik? Ek ken dit! Ek kan onthou! Die reuk kom vêr uit my verlede. Baie vêr. Wat het so geruik!?
Dan: skiedelik; verhelder haar gesig. Ek weet! Ek weet! dink sy. Nou onthou ek…… My ouma! Die Plaas! Wow, ek sal daai reuk nooit vergeet.

(c)Katrien

Spore 1

Vier pare spore, so het dit gevoel: of was dit vyf? Ja vyf pare spore met liefde in my hart getrap.

Ses pare spore. Soveel vreugde, soveel liefde. Die trane, die lag, die saamwees.

Toe; is daar net vier. Spore van liefde … maar hoekom soveel trane. Waar is die ander spore heen.

Dit voel soos gister. Dit is seer. Sal dit stop? Dan begin die spore verdof. Voel dit beter?

Net dan, nog spore. Dit trap mens, dit dra mens. Dit maak jou seer. Dit maak jou bly.

Spore vervang die donker met lig. Die lag spore, die trane spore, die opgewonde spore.

Dan, ja dan is daar nege pare spore. Soveel seeninge, of is dit? Soveel liefde, soveel omgee, soveel genade!,

Waar is al die spore heen? Hoekom voel ek so alleen? Hoekom voel die spore so min?

Waar is die spore wat my hart so na verlang? Soms voel ek dit! Ja, dan voel jy hoe die vreugde in jou hart bons! Die liefde, die omgee, die warmte.
Dan is dit weer weg.

Dan wonder jy oor daai een paar spore. Hoe sou dit wees? Die een paar spore: uit jou lewe geskeur! Trane wat niemand sien nie.

Nege pare spore wat trap. Party dae sag, party dae harder, en soms, dan wonder ek, hoekom voel ek dit nie? Vra ek te veel? Verstaan hulle nie?

Daar is ook die altyd spore. Elke dag, wat diep trap! Soveel liefde. Soveel trane. Soveel geduld, wat diep spore in my hart trap.

Met elke dag se harts vreugde wat mens so waardeer. Hierdie ou hart, wat net met spore funksioneer.

Spore 2

0 $

Spore, gister, vandag, more
Vier paar, vyf paar, klomp
Spore wat trap
Sag trap, seer trap, diep trap

Baie pare, dan weer min
Die spore wat in my hart begin
Spore kom by
Spore raak weg
Spore wat sny
Spore soms so reg

Spore van liefde
Maak die hart lag
Spore uit jou lewe geruk
Laat jou seer hart met n snuk

Spore is nodig
Spore maak bly
Spore bring lig
In die hart van my

adiós y aureola

OUJAARSDAG 2018 …

Soos die uurglas se sand uitloop, loop die minute van 2018 uit … Met ‘n mengelmoes van gevoelens kyk ek terug op hierdie jaar. Die jaar het verbygesnel waar dit tog soms gevoel het of die dag nooit einde wil kry.

By tye ‘n “klipperige grondpad”-jaar en by tye “sweef op die wolke”-jaar. As mens gespaar word om aan die einde van nog ‘n jaar stil te word en terug te kyk op die jaar wat was, slaag jou binneste ‘n sug van verlugting …

Soveel om voor dankbaar te wees – soveel om oor opgewonde te wees, ja – met tye het dit gelyk of die donker wolke op jou lewenshorison geen silwer randjie het nie – maar as ek vandag terugkyk, besef ek: ek is deur die minder aangename tye.

Wanneer ek stil word en asem skep – besef ek weereens: God is en bly in beheer … niks gebeur sonder ‘n rede of sonder Sy wil, al lyk dit dikwels vir ons nie so nie.

As ek dan terugkyk en ek beskou my voetspore in die sand is dit met groot dankbaarheid dat ek vol verwagting vorentoe kyk en opgewonde die nuwe roete in jou geestesoog sien …

Nuwe jaar …

Nuwe begin …

Nuwe kanse …

Hiermee vaarwel aan 2018 en hallo aan 2019 …

Marlene Erasmus

31/12/2018

Gedenkdiens op veertig

Toe hy die deur agter hom toemaak, is haar oë droog. So droog dat sy haar haas na die medisynekassie. Daar staan die botteltjies in netjiese rytjies, gesorteer volgens elke mediese probleem wat oplossing soek. Sy kyk skewekop vir die dak en skiet die oogdruppels sekuur in elke vlesige traanhoekie. Knip – knip haar oë ‘n paar keer.

Maar realiteit bly realiteit, al knip jy jou oë hóé. Niks gaan verander nie, dis finaal verby. En nou is sy ook al veertig volgende week. Gerhard het iemand anders gekry, een wie se medisynekassie soos ‘n muisnes lyk, om mee te begin. Thea weet, want hulle het een aand daar gebraai en sy het kopseer gehad. Die gasvrou het haar na die badkamer verwys en gevra of sy sal regkom. Terwyl Thea in die kassie gekrap het, kon sy hoor hoe haar Gerhard vir een van Lee-Anne se lawwe grappe lag. En die pyn in albei haar slape het diep gedolk.

Thea het nog altyd geweet wanneer twee mense vir mekaar bedoel is. Dis of dieselfde helder lig in twee pare oë brand, asof die een die ander aangesteek het en hulle net wag om mekaar te vind in onblusbaarheid. Sy kon die liefde al van ver af sien kom, lank voor die betrokke paartjie in verdwasing moes toegee. In twee gevalle moes sy ‘n bietjie aansporing toepas op die steeks wederhelftes, wat haar op hul troues dankbaar geprys het vir haar pasmaakvaardighede.

Sy het nooit kon dink die vaardigheid sou terugkom om haar te byt nie. Sy kon nie die twee helder ligte, wat so stil en standhoudend in gelid brand, miskyk nie. Toe moes sy die knagende kommer besweer in die dowwe spikkels lig wat haar verlowingsdiamant teen die wintersonmuur gooi. Vir maande het sy Gerhard subtiel probeer oorreed om op ‘n troudatum te besluit, subtiel, want hy laat hom nie in ‘n blik druk nie; sy het geleer dat te veel druk hom laat onttrek. En die laaste ding wat sy wou wees, was ‘n jaloerse meisie.

Toe kom die troue waarna hulle vriendekring al heeljaar uitsien. Deon, die ewige oujongkêrel, trou op vier-en-veertig met Anja, nog heel onaangeraak deur ouderdom in haar middel twintigs, ‘n rietskraal lyfie in wit satyn en kant wat net liggies aan die heupies raak. Thea het oud gevoel, en jaloers. Anja het tyd aan haar kant gehad, tyd om haar huwelik te geniet voordat hulle rustig, met al die tyd in die wêreld, ‘n gesin kan begin. Die wete het Thea se keel verstop en sy kon niks afgesluk kry nie. En as sy na Gerhard gesoek het, was hy by die tafel waar Lee-Anne sit, diep in haar geselskap. Het hy Thea se oë op hom gevoel, het hy vinnig verskoning gemaak en weer by sy verloofde kom sit. Uiteindelik het Thea maar met Marinda se babatjie gespeel – die pragtigste ou dogtertjie – ‘n servet oor haar eie gesig gegooi en die dogtertjie met waar’s-hy-waar’s-hy-daar’s-hy vermaak.

Daardie aand, of eerder eenuur die volgende oggend, toe sy en Gerhard voor haar woonstel stop, wou sy antwoorde hê. Sy wou haar kleim afsteek, daardie aand nog.

“Gerhard, wanneer besluit ons op ‘n troudatum? Ons is al ‘n jaar lank verloof, weet jy,” het sy hom konfronteer.

Hy het eers nie geantwoord nie. Toe kook haar impulse oor.

“Wat gaan aan met jou en Lee-Anne?”

Hy het haar verbaas aangekyk. En toe het sy gewete sy wange verkleur.

“Kan ons môre hieroor praat? Dis laat, Thea.”

“Ek wil nou weet.”

“Thea, asseblief, gaan slaap. Môre lyk alles beter.”

Sy wou hom glo. Maar sy rooi wange het haar slaap gesteel, haar nag was vol nagmerries met verbaasde, rooi wange.

Hy het kom om verskoning vra dat hy haar afgeskeep het by die troue. Hulle het op ‘n troudatum besluit. Sy was verlig en het die stemmetjies van waarskuwing ignoreer. Sy het tydskrifte met trou-idees gekoop. Hulle het saam ‘n wynplaas besoek as ‘n moontlike trou-lokaal.

Dit was verlede week.

Vanaand het hy hier opgedaag met neergeslane oë. En sy het geweet.

“Thea, jy was reg.”

“Waaroor was ek reg?”

“Oor my en Lee-Anne. Daar is iets tussen ons. Ek… Ons… Ek dink nie ek en jy moet trou nie.”

“Maar… Ons is al so lank saam. Ons staan op trou!”

“Thea, dink mooi daaroor.”

“Gerhard, ek is… ek is… lief vir jou.” Sy het gesukkel om dit geloofwaardig te laat klink.

“Thea, ons moet omdraai voordat dit te laat is. Ek gaan nou eers. Ek sal môre my goed kom haal wat hier is.”

Gerhard was nooit die tipe wat ‘n groet wou uitrek nie.

Twee dae later loop sy met ‘n tweemandjietrollie in die supermark. Sy het nog steeds nie gehuil nie en sy is nog steeds volgende week veertig. Sy wonder of sy ‘n partytjie kan hou as sy nie regtig haar vriende kan nooi nie. Dit sal mos nou ‘n ongemaklike bedryf afgee, want almal is gemeenskaplike vriende van haar en Gerhard.

Hoe sy daar geland het, weet sy nie, want dis nie ‘n gangetjie wat sy normaalweg sou besoek nie. Sy staan skielik voor die rak met weggooidoeke en staar na ‘n babatjie: poeiersagte velletjie, pofknietjies en pofhandjies wat ‘n lyfie stut, blink ogies en ‘n tandelose lag. Sy staan lank so en skielik, asof vanuit ‘n tonnel, hoor sy hoe water plop-plop op plastiek drup. Dit neem ‘n tydjie voor haar oë fokus en sy besef dis haar eie trane wat in lang straaltjies afloop teen ‘n pak doeke, wat sy krampagtig teen haar lyf geklem het. In ‘n dwaal laat sy die pak doeke vry, vee haastig met haar mou oor die nattigheid en plaas die pak versigtig terug op die rak.

Toe is haar hande leeg. Haar bors voel verdroog van onbruik. Haar hele lyf voel léég. Die kans dat sy ooit ‘n poeiersagte lyfie sal vashou, iemand vir wie sy ‘n naam kan kies, iemand in wie sy haar vrouwees tot vervulling kan bring, het weggesyfer, oornag.

Verpletter stoot sy die trollie verder en wonder: As sy dan nie ‘n verjaardagpartytjie kan hou volgende week nie, sou sy ‘n gedenkdiens kon hou? En kan ‘n mens ‘n gedenkdiens hou as niemand gesterf het nie?

‘n Pandora boks vol terug blik

‘n Pandora boks vol terug blik

Aan al my gewaardeerde DNS vriende : Die afgelope paar maande was behoorlik ‘n skoppelmaai pret-rit….alles te danke aan daai “poesje” meisie wat, ons as wilde pampoen ranke – sommige al heup-hoogte gegroei, boerpampoene laat kweek het…!

Veeltal bydraes het soms ‘n traan laat biggel, baie keer weer ‘n komiese lekker-kry lag laat opklink. Sommige skrywes weer, het ‘n mens nederig en klein laat voel met die “grootsheid” daarvan.

Die luukse om deel te wees van ‘n uitgelese en veel berese platform…….waar veeltal woord-geeste jou werklikwaar gewys het hoe om nou eintlik op die Namib-woestyn se wye vlaktes…….kaalvoet en aards…… in die stof te wals…….op die maat van “Johan Strauss” se “Blue Danube”, was absoluut hemels en ‘n voorreg min beskore.

Aan diegene wat nie weet hoe om ‘n bokdrolletjie te blaas nie……vir jou los ek spesiaal ‘n ‘Kudu-drupsel” of beskuitjie vir daai voordag-koffie’tjie…..as jy dit met opregte boere-troos deurweek sal die Liewe Heer hopenlik ‘n Kalahari-roomlaag oor al jou bekommernisse trek……nes daai kaalklos woerlap klong, van Kathu se Kameelboom woud, dit so gereeld met reelmaat doen.

Hoe geseend kan ‘n mens wees om jou “Tas vol Namib” te pak en by die “Gwarri-gat se Queen te gaan kuier.? Daar waar jy ‘n sakkie pekanneute as verwelkomings geskenkie, by ‘n Groot-gees gasheer met ‘n grys stoppelbaard, sal kry. As jy mooi vra….sal hy na sy getroue groen motor stap en ‘n 2l bottel water uit sy “cooler boks” opdiep om jou dors te les…..solank jy net beleefd, met ‘n hoed-lug, daarvoor vra.!!

Dit alles terwyl iemand uit George/Knysna se omgewing bereid is om die “weg-gooi-hasie” in jou te pamperlang met ‘n pedi-en-manikuur. As jy dalk kaalvoet deur die lewe gaan …..wees verseker….by haar “haven” sal jou voetmassering altyd gratis en verniet wees.

Wie sal vir jou, soos klokslag elke keer…. vroeg oggend en soms ook laat aand ……groet met ‘n minne-brief…?

Voel jy ook, soos ek, spesiaal omdat ‘n aweregse ou-gees jou genooi het na sy kombuistafel vol geel sonneblomme bestrooi….waar julle twee dan behaaglik gaan aansit vir ‘n kaas-maal..?

Het Glen McGrath se mooi niggie jou ook menigmaal skoon geboul met ‘n wip-bal uit haar doktors pen…?

Hoop jy ook, soos ek, om eendag ongevraagd by ‘n “Anze- padstal” stil te hou en “siel-klontjies” …..in ‘n vaal kardoes toegedraai…..vir jou reis te koop.?

Sien jy ook uit na wanneer die Koster weer die kerk-klok gaan lui met ‘n diep-dink vraag..?

Verlang jy ook, nes ek, na die vlinder-besoekies van ‘n vuurvliegie-Mallet wat met haar voetspoortjies op jou DNS palet haar soet boodskappies flankeer?

Sal jy saam met my…..in ‘n ver af roostuin, ‘n sout-van-die- Okavango Grootgees se houtbeen siel met druppeltjies van jou mens-wees olie blink wil vryf….? Net vir die lekker van sommer-maar-omdat-jy-so-voel….want jy het besef hy is uniek en spesiaal??

As jy dalk nog nie jou komplimentere kaartjie raakgelees het nie…..moenie bekommerd wees nie….. ‘n Heili en Henriette juffrou, onder toesig van Trixie, is miskien dalk nog besig om op ‘n spesiale Grammy-toekenning……geduldig met woestyn-sand….korrel-vir-korrel…jou naam te graveer..!!

Wees asseblief saam met my vol afwagting….want iewers smelt ‘n inkennige virtioos vir ons ‘n skeppie nikkel van die Namib se sekelmaan…….en maak vir jou en my ‘n unieke DNS hangertjie om met trots aan die bors te dra.

Waardeer intussen solank jy wag, al die klein dingetjies in jou lewe….soms, sonder dat jy en ek dit besef, is dit juis hierdie soet oomblikke wat pryslose plesier en herinneringe vir ons oudag se herkou verskaf…. Soos wanneer skatlike engel-kindertjies hul slap armpies om jou nek slaan en jou met ‘n tuitbekkie en ‘n nat soen op jou wang verras ……

Ek hoop van harte jy leef sodanig dat, as jy eendag by die poorte aankom….. die Groot meester trots na jou aardse rapport sal kyk en se : “Welkom my kind….ek sien jy het jou klerkskap as leer meester in my Namib se DNS kollege gedoen….. Daar is ‘n hemelse klas vol ” haas-bekkies wat al lank op jou koms wag….!”

Geseende onderwyser groetnis….en maak ‘n mooi verskil……..

(Hoop bygaande foto [geleen op FB] laat ontwaak weer die kind in jou ?

Met die aanskoue daarvan, het my ou hart se “plaashek” sommer vanself wyd oop geswaai….!! Kalahari seenwense vir die kersdag…)

Leopoldt van Wyk
25/12/2018 …02h00-05h20

Vir Pa’s en Seuns

0 $

Deur: Jan N. Alleman

Hierdie werk is opgedra aan my pa; vir hom wat vir my kosbaar is – waar ek ook eers pa moes word om werklik kind te kon wees

My trane lê hoogwater vanaand. My gedagtes woel soos springgety branders. Beelde van vervloë jeugdigheid spoel teen die strande van my herinneringe aan. Dit kasty my strande. Tog, soos net ’n springgety kan, breek dit ook die kosbaarhede oop. Skatte wat lank vergete onder die sand van tyd verberg was word opnuut ontbloot.

Die 380 kilometer van die kus terug na wat ons tans huis noem, lê uitgerek deur die woestyn en doring bome. Twee ure later word ek bewus dat ek die skoonheid van my hartland heel gemis het. Die klip-vlaktes van die Namib het geluidloos by my verby geswiep, so diep was ek in my gedagtes versonke. Ons draai die bosveld in. Die sonsondergang kom lê gehoorsaam hier aan ons linkerkant, byna gereed om die laaste wolkies met goud te verf voordat die koel grys die nag aankondig.

Vir oulaas, net buite Omaruru, kyk ek uit oor die son-bestreelde Kameeldoring land kort voordat die son sy skemer werk begin. Die woorde wat hier, aand die einde van Sy dag, in my hart kom lê, speel nog skugter koedoe kalf met my: Dit dartel, staan, koggel en glip in die skemer weg. Dit wek die jagter in my en moeisaam spoor ek agterna…

Baie ken die eens sterk profiel wat nou uitgeteer die kanker veg. Van trots en waagmoed is daar geen sprake meer nie, maar nederig vra hy vir Ma om die kombersie oor sy bene te kom gooi. Sy moeder maar. Ek laat toe dat my gemoed gordyne voor die vensters van my siel kom span, terwyl sý weerloosheid mý meer weerloos laat.

Die aand snel traag verby. Die muur-horlosie beduie dat die nag wag en dat ons totsiens moet sê. Die kinders groet en my seun soen Oupa op sy voorkop soos hy altyd doen. Soos hy altyd ook met my doen en in ’n onbewaakte oomblik gee ek my pa ’n druk… Pa… ek en Pa was nooit kontak mense nie. ’n Handdruk is korrek, mans soen net vrouens, mans wat mans druk is besig met verbondenhede: So het die reëls vas gestaan.

Ek stap regop by die deur uit en kyk vol in die tere oë van my vrou, ’n traan strompel oor haar wang. “Hy’t jou nodig Johan,”fluister sy en toe ek om kyk toor Pa sy sakdoek weg. Sy oë is rooi en sy skouers ruk. Rebellie maak my hart sy huis en reëls, wat geen reëls moes wees, verdamp soos mis voor die son. Ek draai nogmaals om en gee hom weer ’n druk en vir ’n wyle hou ek hom vas. My hart hervorm onder die voorbeeld van my seun.

Die woorde wat hier, aand die einde van sy dag, in my hart kom lê, speel nog skugter koedoe kalf met my: Dit dartel, staan, koggel en glip in die skemer weg. Dit wek die jagter in my en vasberade spoor ek agterna. Ek keer dit teen die grensdraad van my gedagtes vas.

Ek moes ook eers vader word voordat ek waarlik kind kon wees…

Ek en Krismis

Deur: Jan N. Alleman

Op mooi Engels sê ons baie gemaklik, na ’n besonderse indringende verskil van opinies: “to each his own.” Ek struikel nog so effens met ’n mooi, suiwer Afrikaansevertaling. Nogal soos ek worstel met “rollercoaster” en “gut feeling.” Wipkarretjies en kropgevoel doen dit nie vir my nie.

Iets soos ek en krismis! Ons loop jare al saam. Ons het mekaar doer iewers in die sestigs leer ken, maar ek het hom later jare “ontvriend.” En elke jaar, soos klokslag dan loop klop hy hier aan my deur. En elke jaar, soos soveel jare in die verlede, dan staan en stry ek en krismis dat die spoeg spat.

Maar hierdie jaar is anders. Hierdie jaar het ek die deurklokkie se batterye uitgehaal en om alles te kroon, ek ry weg! Weg na ’n ander oord toe. Daar waar daar nie ‘lektrisiteit is nie, of selfoon ontvangs, of enige draadlose internet, of enige iets in dier voege nie. ik heb een broertje doodaan alle krakelingen.

Verstaan tog, asseblief: Ek glo aan ’n skeppende Vader wat Sy Seun gestuur het vir die deurmekaar gedolwe, die Nederlanders sê dit tog so raak, rommelig gedolwe mensdom. Rommelig klink vir my besonders raak…

Daar is legio wat nie met my saam gesels nie, maar, dan is daar legio wat glad nie eers met my WIL gesels nie. Dit is ook goed, ek verstaan. Julle het, soos ek, ook binnegoedjies. Verstaan tog asseblief, ek dink ek het dit al gevra, ek hou nie van die ou met die rooi jas wat die kinders so belieg nie. Soos ’n vrind van ouds sou gesê het: “Ek laaik hom niks!”

Dis nou hier waar ons by daai vertaling kom en ek dink dis nogal gepas om te sê: “elkeen maak soos hy smaak.” Vir die wat verkies om Afrikaans uit ’n porseleinkoppie, pinkie in die lug, teugie vir teugie te proe: Elkeen na sy eie smaak …

Droom Jy Nog Alleman

0 $

Deur: Jan N. Alleman

Walt Disney het gesê dat as jy dit kan droom, kan jy dit doen.

Die warm windjie woel tussen die blare van die palmbome. Goue strande lok mense uit hulle huisies na waar vonkelende waters rond baljaar. Naby die pragtige wit sand, droom houthuisies met glas vloere, hulle voete ‘n meter diep in die vlak water. Net ‘n gedagtesprong verder, langs die rotse, steek ‘n klein hout kaaitjie sy vinger die see in. ‘n Soel somersaand op ‘n paradys eiland. … Ek staar, ek dink, en ek dink en ek staar. PARADYS EILAND.

Later die oggend wys ek, bedeesd opgewonde, steeds dromend en heel onnadenkend, die kleur brosjure aan my Vlam. Vroulief kyk, en kyk, en kyk, vlug met my Suid-Pool toe en druk my kop die ys water in: “Jan, kom terug aarde toe…,”

En Jan kom terug aarde toe.

Geveg gereed kom Jan terug aarde toe. “Ek droom. Dit kos mý niks en dit kos jou nog minder.” Vies dat mý droom op mý paradys eiland so wrede aborsie moes ondergaan, tog kalm en bedaard, ten volle in beheer, giet my Vlammetjie olietjies op die troebel stormwaters: “Ek weet, ou Strooi, en ek is vreeslik jammer om jou droom so te verpletter, maar…” Lees meer Droom Jy Nog Alleman

Griffel Wenners

Griffel Wenners

2de Plek Gr 8 – 9 – Engela Genis

My kaalvoetdae op die plaas

Griffel Wenners

Sommer net – deur Ta’ Meraai

©Marsofine Krynauw8 Januarie 2019

©Marsofine Krynauw
8 Januarie 2019